'Dit wordt een gigantische clash tussen Turkije en het Westen'

Het dreigement over het opzeggen van het vluchtelingenakkoord is een voorproefje van de nieuwe harde en assertieve lijn in de buitenlandse politiek van Turkije. Dat zegt correspondent Lucas Waagmeester over de hoog opgelopen spanningen tussen het land en de Europese Unie.

"Het wordt een gigantische clash in de onderlinge verhoudingen tussen Turkije en het Westen", zegt Waagmeester. De inzet voor Turkije is het beloofde visumvrij reizen voor inwoners die naar de EU gaan. Aan de andere kant zal Brussel er alles aan doen om het vluchtelingenakkoord in stand te houden.

"Mocht dat akkoord springen, dan heeft Europa een groot probleem. De onrust over honderdduizenden vluchtelingen die vorig jaar overstaken vanuit Turkije naar Griekenland hangt nog als een donderwolk boven de hoofden van Europese leiders."

Toch is de situatie anders dan vorig jaar, zegt Waagmeester. De toestroom van asielzoekers is drastisch gedaald sinds de grenzen tussen Griekenland en de Balkanlanden zijn gesloten. "De hekken zijn echt dicht en de migranten hier weten dat ze landen als Nederland en Zweden niet meer zullen bereiken."

De EU is mede daardoor niet meer volledig afhankelijk van de regering in Ankara om de vluchtelingenproblematiek op te lossen. Dat geeft de unie vertrouwen om tegengas te geven in de kwestie over het visumvrije reizen. Dat bleek al uit de reactie van minister Koenders, die zei dat Den Haag niet zal zwichten voor de Turkse druk.

Aan de andere kant is niet alleen het zelfvertrouwen van Europa gestegen. "De Turkse regering heeft ontzettend veel vertrouwen geput uit de mislukte couppoging", zegt de correspondent. "Sindsdien zegt Ankara dat het Westen nu echt moet gaan leveren."

Uitlevering Gülen-aanhangers

Zo dreigde de Turkse minister van Buitenlandse Zaken dat er snel een datum moet komen voor de visumvrijstelling. Daarnaast vraagt het land bij Europa en de VS om uitlevering van aanhangers van de Gülen-beweging.

Fethullah Gülen en zijn volgelingen worden door de Turkse regering verantwoordelijk gehouden voor de mislukte staatsgreep. "Het Westen wil daar eerst wel eens bewijzen van zien. Dus de vraag is nu: hoe hard gaan de Turken het politieke spel uiteindelijk spelen?"