Crisisopvang bleek boost voor integratie
Vrijwilligers moeten vaker worden ingeschakeld bij de opvang van vluchtelingen. De inzet van vrijwilligers is goed voor de de integratie en verhoogt het draagvlak onder de bevolking.
Dat is een van de lessen van de crisis- en noodopvang voor asielzoekers, zegt Jos Wienen, voorzitter van de asielcommissie van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. "De inschakeling van burgers was een enorme positieve impuls voor het draagvlak, maar gaf ook energie aan asielzoekers om de Nederlandse samenleving in te gaan", zegt hij.
Wienen pleit ervoor dat vrijwilligers ook meer worden betrokken bij de reguliere asielopvang. Nu gebeurt dat veel minder, omdat het Centraal orgaan Opvang Asielzoekers alles regelt binnen de asielzoekerscentra.
Voldoende opvang
Na de crisisopvang voor asielzoekers is nu ook de noodopvang op verschillende plekken zo goed als leeg. Er komen veel minder asielzoekers naar Nederland dan in de zomer van vorig jaar. Op het hoogtepunt van de asielcrisis, in september 2015, zochten meer dan 4000 asielzoekers per week hun heil in Nederland. Nu zijn dat er zo'n 1500 per maand.
We hebben geleerd dat het belangrijk is om met de bevolking te blijven praten.
Gemeenten en COA zijn erin geslaagd voorlopig voldoende opvang te realiseren. Daardoor kunnen asielzoekers weer in reguliere opvang terecht, met meer privacy en de mogelijkheid om zelf te koken.
Burgerinitiatieven
De crisisopvang leidde op tal van plekken tot burgerinitiatieven waar vluchtelingen, die vaak door het hele land zijn vervoerd, nog steeds de vruchten van plukken. De vrijwilligers gaven taallessen, fietslessen of kookten met ze.
Maar in sommige gemeenten ging de komst van vluchtelingen gepaard met stevige protesten van de inwoners. Volgens Wienen zijn de zorgen onder de bevolking bij het opstarten van extra asielopvang onderschat.
Maar, denkt hij, het is niet zozeer de weerstand tegen asielzoekers die leidde tot protesten. Vaak speelden er hele andere dingen mee bij protesterende bewoners. "Het gaat bijvoorbeeld om wijken waar mensen in de knel zitten, of waar voorzieningen zijn verdwenen. Daar moeten we mee aan de slag. We hebben geleerd dat het belangrijk is om met de bevolking te blijven praten."
Trots
Wienen kijkt met trots terug op de crisisopvang en noodopvang in sporthallen en in leegstaande gevangenissen. "Ik ben daar heel tevreden over. We zijn het enige land in Europa dat vluchtelingen niet op straat heeft laten slapen, dankzij de inzet van gemeenten en de vele vrijwilligers."
Om te voorkomen dat bij een plotselinge stijging van het aantal asielzoekers weer crisisopvang nodig is, zou bij een aantal azc's standaard de mogelijkheid moeten zijn om sneller bij te kunnen schakelen en meer bedden te plaatsen, meent de VNG-functionaris.
Gemengde gevoelens
Dorine Manson, directeur van Vluchtelingenwerk Nederland, kijkt met gemengde gevoelens terug op de crisis- en noodopvang. "Er was veel barmhartigheid, mensen brachten kleren en speelgoed. Maar de opvang in sporthallen was allesbehalve ideaal", zegt Manson. "Er was wat ons betreft onvoldoende privacy, rust en regelmaat na de vreselijke reis die mensen op de vlucht hadden gemaakt. De opvang van al die mensen had beter moeten worden voorbereid, door meer bedden op voorraad te hebben", aldus Manson.
Ook Vluchtelingenwerk prijst de inzet van vrijwilligers in de vluchtelingencrisis. Vooral de opvang van asielzoekers in steden heeft een enorme impuls gegeven aan de integratie, maar ook aan het draagvlak onder Nederlanders. "Er is veel angst onder mensen, die niet is gebaseerd op feiten. Die zorg kun je alleen maar weghalen door onderlinge contacten. Mensen zagen de vluchtelingen eerst alleen op de televisie en nu ineens in hun wijk. Dat leidde tot veel mooie contacten die blijvend zijn", aldus Manson.
Die ervaringen laten volgens haar opnieuw zien dat het beter is om vluchtelingen kleinschalig op te vangen in woonwijken, dan in grote centra in het buitengebied.