Hoe de Republikeinse partij de partij van Trump werd
Er is een einde gekomen aan een ongewone Republikeinse partijconventie die een ongewone kandidaat op het schild hees. We maken de balans op van vier dagen van toespraken en controverses.
Groot protest bleef uit
Donald Trump is een van de meest polariserende presidentskandidaten die Amerika ooit gekend heeft. De verwachting was dat de stad zou vollopen met grote massa's betogers, zeker in een linkse en liberale stad als Cleveland.
De politie maakte zich daar zorgen over. De staat Ohio, waar Cleveland ligt, heeft vrije wapenwetten. Verschillende groepen, zoals de Bikers for Trump en de New Black Panthers, hadden aangekondigd openlijk met wapens te demonstreren.
De plaatselijke politievakbond had daarom de gouverneur gevraagd een tijdelijk wapenverbod in te stellen tijdens de conventie, maar gouverneur Kasich wilde daar niets van weten.
Uiteindelijk bleven grote protesten uit. Op verschillende pleinen in de stad hadden zich betogers verzameld, maar het waren niet de massa's die voorspeld waren. Sommige betogers hadden inderdaad vuurwapens meegenomen, maar het leidde niet tot grote spanningen of gevaarlijke situaties.
De machtsovername is compleet
Het #NeverTrump-kamp binnen de Republikeinse partij had aangekondigd de nominatie van Donald Trump te saboteren. Dat begon al enkele dagen voor de conventie toen het zogeheten Rules Committee bijeenkwam. Deze commissie legt de spelregels voor de conventie vast.
Tegenstanders van Trump wilden de regels zo veranderen dat de gedelegeerden 'naar geweten' zouden mogen stemmen. Met andere woorden: gedelegeerden hoefden niet langer de uitslag van de voorverkiezingen te volgen. Hierdoor zouden ze vrij zijn te stemmen op wie ze maar wilden.
Trump zag dit aankomen en wist de tegenstanders vakkundig uit te schakelen. Sterker nog, hij wist de regels zo te veranderen dat de uitslag van de voorverkiezingen nog dwingender zou zijn.
Op maandag, de eerste dag van de conventie, volgde een laatste wanhoopspoging van het #NeverTrump-kamp, toen de gedelegeerden officieel moesten instemmen met de nieuwe spelregels. Opnieuw zegevierde Trump. Het was het definitieve einde van de #NeverTrump-beweging.
De Republikeinse partij is nu de partij van Trump geworden. Hij bepaalde de spelregels, hij bepaalde wie de sprekers zijn. Dit was zijn feestje.
Wat ook opviel is dat de partijleiding capituleerde. Paul Ryan, de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden en de facto de partijleider van de Republikeinen, had lange tijd reserves tegen Trump. Maar hij maakte een knieval. De partijleiding werkte actief samen met Trump om de laatste restanten van verzet te elimineren.
Een diep verdeelde partij
Trump heeft dan wel een stevige greep op de partij, hij kan niet verhullen dat de Republikeinen diep verdeeld zijn. De poging van het #NeverTrump-kamp om de procedures te saboteren, leidde tot chaos op de eerste dag van de conventie. Niet bepaald de ideale start die Donald Trump voor ogen had.
Nog opmerkelijker was de toespraak van Ted Cruz, de voornaamste rivaal van Trump tijdens de voorverkiezingen. Alle presidentskandidaten hadden vorig jaar een verklaring ondertekend waarin ze plechtig beloofden de winnaar van de voorverkiezingen te steunen. Maar Cruz weigerde tijdens zijn toespraak zijn steun uit te spreken aan Trump. Hij riep kiezers op met “hun geweten” te stemmen.
De toespraak van Cruz klonk als een generale repetitie voor de presidentverkiezingen van 2020. Hij gokt op een dramatische nederlaag van Trump bij de verkiezingen in november. Hij weet dat dan binnen de partij een grote afrekening komt met iedereen die Trump gesteund heeft. Door zich nu tegen Trump af te zetten, plaatst hij zich in pole position voor de volgende presidentsverkiezingen.
Maar het was niet alleen kille calculatie van de kant van Cruz. Dit was ook persoonlijk. Trump voerde tijdens de voorverkiezingen een smerige campagne tegen hem. Hij noemde Cruz steevast 'Lying Ted', zei dat zijn vrouw Heidi lelijk was en suggereerde dat de vader van Cruz betrokken was bij de moord op John F. Kennedy.
Zijn toespraak gaf Cruz een kans om wraak te nemen. "Ik heb niet de gewoonte mensen te steunen die mijn vrouw en vader aanvallen", zei Cruz de dag na de speech. "Ik ben geen schoothondje."
De partij straalde dus geen eenheid uit en Trump staat voor de moeilijke opgave om de partij te verenigen. Dat is ook inherent aan de boodschap van Trump. Hij schopt tegen de gevestigde orde, inclusief de Republikeinse partijtop. Hij kleineert zijn politieke rivalen ('Lying Ted', 'Little Marco', 'Low Energy Jeb') en haalt uit naar de lobbyisten en de kaasstolp van Washington. Als hij de partij wil verenigen dan moet hij een gebaar maken naar het partijestablishment dat hij zo hekelt. Maar met verzoenende taal zou Trump zijn eigen basis, de boze blanke arbeidersklasse, van zich vervreemden. Zo is Trump gevangene van zijn eigen boodschap.
Hillary for prison
"Lock her up. Lock her up." "Sluit haar op" was een veelgehoorde kreet tijdens de partijconventie. Zo viel de naam van Hillary Clinton bijna even vaak als die van Donald Trump. Chris Christie, gouverneur van New Jersey, veranderde de conventie in een volksgericht. Het e-mailschandaal, de opkomst van IS en de dood van vier Amerikanen in Benghazi: allemaal de schuld van Clinton. "Is ze schuldig of onschuldig?", vroeg Christie aan de zaal. "Schuldig!", schreeuwden de gedelegeerden.
Oud-presidentskandidaat Ben Carson maakte een vergelijking met Lucifer. De moeder van een omgekomen Amerikaan in Benghazi hield Clinton "persoonlijk verantwoordelijk" voor de dood van haar zoon. Een adviseur van Trump vond dat Clinton het vuurpeloton verdiende "voor landverraad".
De taal was zelfs voor Amerikaanse begrippen ongekend hard. Toch is het logisch dat de Republikeinen hun pijlen op Clinton richten. Donald Trump maakt alleen een kans op het Witte Huis als hij de verkiezingen kan veranderen in een referendum over Clinton, tegen wie een meerderheid van de Amerikanen een diep wantrouwen koestert. En als er iets is dat de Republikeinen verenigt, dan is het hun afkeer van de voormalige minister van Buitenlandse Zaken.
Make America safe again
Lange tijd was de kern van Trumps boodschap economisch. Hij hekelde de banen die richting China en Mexico verdwijnen. Hij bekritiseerde oneerlijke economische concurrentie van illegale immigranten. Hij wil de VS het liefst uit allerlei internationale handelsverdragen terugtrekken.
Maar zijn acceptatiespeech van afgelopen nacht maakte duidelijk dat Trump langzaam zijn verkiezingsboodschap aan het veranderen is. Natuurlijk, het economische verhaal is nog steeds een belangrijk onderdeel van zijn core message. Maar hij begon zijn toespraak over veiligheid. "Make America safe again", is zijn nieuwste slogan.
Die draai zette hij al eind vorig jaar in na de aanslag in San Bernardino, waarbij een moslimkoppel veertien Amerikanen doodde. Trump heeft haarfijn aangevoeld dat tal van Amerikanen zich steeds onveiliger voelen. Na de aanslagen in Parijs, Orlando en Nice en de moord op acht politieagenten in Dallas en Baton Rouge is veiligheid een steeds belangrijker thema voor hem geworden. "I'm the law and order candidate", verklaarde hij in zijn acceptatiespeech.
Dat is een slimme zet. Opiniepeiling na opiniepeiling wijst uit dat kiezers hem veel meer vertrouwen dan Clinton als het gaat om de veiligheid in hun land. Het is een thema dat hij de komende maanden zal uitmelken.
