Duurzaam rubber voor olympische condooms in Rio

De Braziliaanse overheid gaat in augustus tijdens de Olympische Spelen in Rio de Janeiro negen miljoen condooms uitdelen. Hiermee willen de autoriteiten uiteraard veilige seks stimuleren, maar er zit meer achter: de latex-condooms worden gemaakt van rubber dat duurzaam wordt gewonnen zodat het regenwoud niet wordt aangetast.

De condooms worden geproduceerd door het bedrijf Natex in de noordwestelijke deelstaat Acre, diep in het Braziliaanse regenwoud bij de grens met Bolivia. Het bedrijf is gevestigd aan de rand van het Chico Mendes-reservaat, een beschermd deel in het Amazonegebied.

Bij de Natex-fabriek werken honderden rubbertappers uit de regio die zich inzetten voor bescherming van het regenwoud. Ze proberen de Braziliaanse overheid te pushen om meer te doen tegen ontbossing. Het regenwoud wordt gekapt om het hout te verkopen en om de grond geschikt te maken om soja te verbouwen.

De tappers zien zichzelf als hoeders van het regenwoud. Zo ook de 71-jarige Raimundo Mendes de Barros. Hij is al bijna zijn hele leven rubbertapper. Barros spreekt met trots over de felle strijd die hij en andere tappers moeten voeren om hun duurzame ambacht te behouden.

"Onze condoomfabriek biedt werk aan honderden mensen. Ook wordt er een eerlijke prijs betaald voor rubber", zegt hij. "Wij geven de wereld condooms waarmee we hier in Rio ziektes kunnen bestrijden en een geboortegolf kunnen voorkomen."

Het gevecht voor het behoud van het regenwoud is niet zonder risico's. Boeren en houthakkers schakelen soms huurlingen in om de activisten weg te jagen. Tientallen mensen zijn de afgelopen jaren al gedood in hun strijd het bos te behouden, onder wie de meest bekende milieuactivist en rubbertapper Chico Mendes.

Onder leiding van Mendes verenigden de Braziliaanse rubbertappers zich in de jaren zeventig. Mendes begon met het organiseren van vreedzame protesten door kap-machines in het woud tegen te houden. Die protesten schoten bij veel veehouders in het verkeerde keelgat; zij stuurden er mannen op af en lieten vakbondsleiders en aanhangers vermoorden, zo ook Mendes. Hij werd in 1988 voor zijn huis doodgeschoten.

Doorbraak

De moord op Mendes leidde tot veel verontwaardiging waardoor de Braziliaanse overheid genoodzaakt was tot actie. Het reservaat waarin de condoomfabriek ligt, is naar hem vernoemd. De oprichting van de fabriek in 2008 was een doorbraak voor veel tappers. Er werd werkgelegenheid gecreëerd waardoor de verleiding om illegaal bomen te kappen kleiner werd. De inkomsten uit de condoomproductie worden nog altijd gebruikt om het regenwoud te beschermen.

De miljoenen condooms die Natex produceert worden door het ministerie van Volksgezondheid voornamelijk uitgedeeld onder de bevolking. Vaak gebeurt dat tijdens grote evenementen zoals het jaarlijkse carnavalsfeest en nu dus ook tijdens de Olympische Spelen.

De lokale organisatie in Rio zegt dat zo'n 450.000 van de duurzaam geproduceerde condooms worden uitgedeeld aan sporters en mensen die in het olympisch dorp werken. De rest wordt beschikbaar gesteld aan de ongeveer 500.000 bezoekers die de komende weken naar de stad zullen afreizen.