Sonde Juno bij Jupiter: 35 spannende minuten voor NASA

Het zijn misschien niet de 7 minutes of terror die vluchtspecialisten beleefden bij de landing van Marsrover Curiosity, maar spannend wordt het wel. In de nacht van maandag op dinsdag moet de sonde Juno hard afremmen voor de planeet Jupiter. Anders vliegt het ruimtevaartuig er met meer dan 250.000 kilometer per uur aan voorbij.

Juno is sinds augustus 2011 onderweg naar de grootste planeet van ons zonnestelsel. Het is de tweede planeetverkenner die in een baan om de reus van het zonnestelsel gaat draaien. Zijn voorganger, Galileo, onderzocht Jupiter en zijn manen 8 jaar lang tussen 1995 en 2003.

Astronomen wachten sindsdien op een sonde met modernere instrumenten aan boord die veel dieper in het binnenste van de gasreus kan kijken. Een van hen is Imke de Pater, een Nederlandse planeetonderzoeker die sinds 35 jaar in de Verenigde Staten woont en werkt. Ze kijkt uit naar de metingen en foto's die de NASA-sonde moet gaan sturen.

"Juno gaat in een baan om de polen van Jupiter draaien en hij komt ook heel dicht bij de planeet. Daardoor kunnen ze de polen heel goed waarnemen en over de hele planeet gegevens verzamelen."

Niet alleen de samenstelling van de atmosfeer wordt in kaart gebracht, Juno gaat ook kijken of Jupiter een vaste kern heeft. Die informatie kan veel vertellen over het ontstaan van de planeet en het hele zonnestelsel.

Fotocamera

Jupiter is berucht om zijn extreme weersomstandigheden. In de grote rode vlek - een gebied twee tot drie keer zo groot als de aarde - woedt een permanente storm. Water in de buitenste lagen van de gasreus speelt een belangrijke rol bij het weer. "Wat ze eigenlijk willen weten is hoeveel water er in de atmosfeer zit. Dat is moeilijk waar te nemen."

De Pater, hoogleraar aan de universiteit van Berkeley, is indirect bij de missie betrokken. Haar onderzoeksafdeling levert gegevens aan die kunnen helpen bij het interpreteren van de metingen van Juno.

De ruimtesonde heeft natuurlijk ook een goede fotocamera, de JunoCam, die nu al unieke foto's heeft gestuurd van Jupiter en zijn manen vanaf 11 miljoen kilometer.

Vanuit een baan om de polen gaat Juno ook het sterke magnetische veld van Jupiter bestuderen. Dat moet astronomen helpen meer te begrijpen over jonge sterren, die ook zo'n sterk magnetisch veld hebben.

Dat magnetisch veld is gelijk de grootste bedreiging voor Juno. De straling rond Jupiter is zo sterk dat de sonde beschadigd kan raken. Als Juno zijn remraket ontsteekt, nadert het ruimteschip de planeet tot op 4667 kilometer. De motor moet minstens 20 minuten blijven werken om in een baan om Jupiter te komen. Om alle doelen van de missie te kunnen volbrengen, moet de raket het 35 minuten volhouden.

Heel spannend

De vluchtleiding kan alleen maar angstig afwachten of het goed gaat. Jupiter staat zo ver weg dat ieder commando dat vanaf de aarde wordt verstuurd er ongeveer een uur over doet om de sonde te bereiken. Andersom duurt het een uur voordat duidelijk is of Juno de juiste baan heeft bereikt. Pas om 05.53 uur (Nederlandse tijd) zal duidelijk zijn of het helemaal goed is gegaan.

De Pater: "Het wordt heel spannend. Als het misgaat moeten we wachten tot de Europese verkenner JUICE bij Jupiter aankomt. Dat is pas in 2030."