Moordcijfer El Salvador gehalveerd, maar het blijft er bloederig

In El Salvador, vorig jaar het gewelddadigste land ter wereld, is het aantal moorden de afgelopen maanden flink gekelderd. In juni halveerde dat zelfs; toen werden er 331 mensen vermoord. Hoe dat kan, is onduidelijk. Volgens criminele bendes komt het doordat zij minder zijn gaan moorden, maar de politie zegt juist dat het te danken is aan hun keiharde beleid.

"De waarheid ligt ergens in het midden", zegt NOS-correspondent Marc Bessems. "Je hebt in El Salvador drie grote bendes en die hadden het afgelopen jaar oorlog met elkaar en met de politie. Daardoor was 2015 zo'n extreem gewelddadig jaar.

Eind maart sloten die bendes een bestand. "En in dezelfde periode startte de politie met een offensief en werden speciale commando's ingezet. Die zaken lijken er dus voor te zorgen dat het moordcijfer nu is gedaald", zegt Bessems.

Dat is goed te zien aan de moordcijfers van de eerste zes maanden in het Midden-Amerikaanse land waar ruim 6 miljoen mensen wonen. Zo kwamen er in maart 611 mensen door geweld om het leven. Een maand later waren dat er nog 353.

Het bestand kwam ook precies op het moment dat de regering de gevangenissen ging aanpakken, zegt Bessems. "Dat kan geen toeval zijn. Gevangenissen zijn de bolwerken van die bendes. Daar zijn namelijk niet de bewakers de baas, maar de criminelen."

Volgens Bessems geven bendeleiders vanuit hun cel opdrachten aan de leden buiten de gevangenismuren. Maar daar heeft de politie nu een stokje voor gestoken. "Er zijn 300 bendeleiders overgeplaatst naar extra zwaar beveiligde gevangenissen, waar bijvoorbeeld nergens een stopcontact is te vinden om een binnengesmokkeld mobieltje op te laden. Dan wordt het dus ook lastiger om bevelen uit te delen."

In het verleden werden er ook al eens afspraken gemaakt tussen de bendes, maar die waren niet heel succesvol. "In 2012 en 2013 daalde het aantal moorden, maar in 2014 mislukte het bestand en gingen ze weer vechten. Bovendien stopten ze toen ook niet met moorden, maar deden ze het minder. Het was nog steeds heel bloederig allemaal. Daarnaast gingen ze ook gewoon door met afpersen, beroven en mishandelen van mensen."

De inwoners van El Salvador hebben volgens Bessems dan ook een enorme hekel aan de bendes. "Die willen geen bestand of gepraat. Die willen dat ze keihard worden aangepakt. De nieuwe president wil dat ook."

Nederland

Ondanks de halvering van het moordcijfer is het in El Salvador nog steeds heel onveilig. "Het is er gevaarlijker dan in heel veel oorlogsgebieden. Als je het met Nederland gaat vergelijken is het helemaal ernstig. In El Salvador werden alleen al in juni drie keer zoveel moorden gepleegd als in Nederland in een heel jaar."

El Salvador blijft volgens Bessems hoe dan ook een moordlustig land. "Zelfs als deze trend van minder moorden doorzet, eindigt El Salvador eind dit jaar nog steeds in de toptien van gewelddadigste landen."