WRR: sommige mensen maken van nature meer schulden
De overheid weet te weinig over mensen met problematische schulden en gaat er daarom niet altijd goed mee om, vindt de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR). Er wordt te weinig rekening gehouden met de persoonlijkheid van mensen.
De WRR wijst erop dat inmiddels ruim een half miljoen huishoudens schulden hebben die zij redelijkerwijs niet meer kunnen afbetalen. Het gaat niet alleen om mensen die niet goed kunnen lezen en schrijven, maar ook om mensen met een bepaalde persoonlijkheid.
De raad stelt dat mensen met een vermijdend karakter en weinig zelfcontrole eerder geneigd zijn om te veel geld uit te geven. Volgens de WRR zijn deze persoonlijkheidskenmerken vaak erfelijk bepaald. "Sommige mensen hebben dus van nature meer kans op financiële problemen dan anderen."
Negatieve spiraal
Als de overheid meer rekening zou houden met deze aspecten, zou misschien voorkomen kunnen worden dat mensen in een negatieve spiraal terechtkomen en nieuwe schulden maken, schrijft de WRR. De raad adviseert onder meer dat de overheid pas tot invordering van schulden overgaat, als is vastgesteld dat de schuldenaar voldoende middelen heeft om die te betalen.
De WRR geeft het advies naar aanleiding van een onderzoek van de Nationale Ombudsman. Die concludeerde dat de schuldhulpverlening in Nederland tekortschiet. Hij zei dat mensen met problematische schulden nog te vaak worden weggestuurd, terwijl het vaak mensen zijn die zichzelf niet kunnen redden.
Langs elkaar werken
De Algemene Rekenkamer heeft naar aanleiding van hetzelfde rapport proberen uit te zoeken hoeveel Nederlanders met problematische schulden er zijn. Maar volgens Rekenkamerlid Vendrik zijn er te weinig gegevens bekend. "We weten er gewoon te weinig van."
Wel is hem duidelijk geworden dat publieke instellingen niet altijd van elkaar weten dat ze geld van hetzelfde huishouden proberen te innen, terwijl dat geld er niet is. "Dan helpt het niet om elke maand maar weer een acceptgiro met een boete naar dat gezin toe te sturen, dat maakt het probleem alleen maar groter. Pas als je elkaar weet te vinden, kun je mensen effectief helpen."
De Algemene Rekenkamer vindt dat er beter samengewerkt moet worden tussen de professionele schuldhulpverleners van de gemeente en instanties als de Belastingdienst, het Centraal Justitieel Incassobureau of DUO. "Dat moet naadloos, maar dat is het vaak niet."
