Politiek over brexit: 'geen slappe thee' en 'hopen dat ze blijven'
"Geen uitstel, geen slappe thee schenken, eruit is eruit" en "afwachten, en dan rustig in gesprek gaan met de Engelsen". Twee dagen voor het Britse referendum is er in politiek Den Haag geen eensgezindheid over wat er moet gebeuren als de Britten voor een vertrek uit Europa stemmen.
De meeste partijen hopen dat Groot-Brittannië bij de EU blijft, maar de fractievoorzitters worstelen over de gevolgen die een brexit met zich mee zou brengen. "De kans is groot dat er daar een kabinetscrisis ontstaat", zegt VVD-fractieleider Zijlstra. "Ze hebben dan een regering met een premier die erin wil blijven, maar die een brexit moet uitvoeren", zegt Buma van het CDA. "Ze zullen eerst zelf hun positie moeten bepalen."
Premier Rutte heeft na het referendum meteen in Brussel een overleg om het proces "ordelijk te laten verlopen". Zijlstra vindt dat prima. "We moeten afwachten wat er gebeurt en dan rustig in gesprek gaan met de Engelsen. Mijn wijze oude vader zei altijd, tob niet over dingen waar je toch niets aan kan doen. We kunnen pas wat aan doen als er een uitslag is, en voor die tijd niet."
Ze zullen merken wat het is om geen samenwerking te hebben, op het gebied van economie, maar ook vluchtelingen. Laat ze het maar eens voelen.
D66-leider Pechtold ziet het liever anders. Hij wil dat er meteen wordt opgetreden. "Ik hoop dat ze erin blijven, maar als ze eruit gaan, vind ik dat Europa stevig moet zijn. Geen uitstel, geen slappe thee, dan is het ook echt eruit." De gevolgen moeten helder zijn, stelt hij. "Ze zullen merken wat het is om geen samenwerking meer te hebben op het gebied van economie en bijvoorbeeld vluchtelingen. Laat ze het dan maar eens voelen."
Lampen uit
De meeste partijen hopen wel dat de Britten zich voor Europa uitspreken, maar wagen zich niet aan een expliciet stemadvies. SP-leider Roemer vindt het een lastige kwestie. "Ik kan niet zeggen wat Engelsen moeten doen. Er werd jaren geleden bij het referendum over de Europese grondwet ook geroepen dat we in oorlog zouden komen en dat de lampen uit zouden gaan, dus ik laat me niet zo gauw bang maken. Maar dat het consequenties heeft, dat denk ik wel degelijk ja."
Het zou het begin kunnen zijn van een verder uiteenrafelend Europa. De EU in een langzame staat van ontbinding.
Er is volop gespeculeerd over de gevolgen op economisch vlak, maar er ontstaat in Den Haag ook de vrees voor een domino-effect. Vorige week spraken enkele ministers hun zorgen erover uit en ChristenUnie-leider Segers waakt er ook voor. "Het zou het begin kunnen zijn van een verder uiteenrafelend Europa. De EU in een langzame staat van ontbinding. Dit kan krachten losmaken ook in andere samenlevingen."
GroenLinks noemt het grote opgave om de unie bij elkaar te houden. Fractievoorzitter Klaver pleit dan ook voor vernieuwingen. "We kunnen niet doorgaan op de weg waar we nu zitten, maar we moeten nieuwe wegen inslaan. Of er moet goed politiek bestuur komen, of je moet Europa veel verder uitkleden. Zoals we nu doen, van alles een klein beetje, dat werkt niet."
Ongeacht de uitslag; de Europese Unie moet zich de kwestie aantrekken, beaamt CDA-leider Buma. "We kunnen niet door alsof er niets aan de hand is. Ze stemmen vast niet voor omdat ze ineens van de EU zijn gaan houden. Maar dat Europa heel grote vragen te beantwoorden heeft, daar ben ik van overtuigd."
'Hoop dat het gaat gebeuren'
Iemand die een brexit juist een zegen vindt, is PVV-leider Wilders. Hij stelt dat het donderdag een historische dag kan worden. "Het laat zien dat het kan, dat we terug kunnen naar het opnieuw waarderen van de natiestaat, die soeverein is, die de baas is over zijn eigen grenzen. Het is een beweging die je in heel Europa ziet groeien, dat we af moeten van dit grote monster."
Daarnaast pleit de PVV-leider ook voor een referendum in Nederland. Maar Wilders is ook reëel: "Ik hoop dat het gaat gebeuren, maar ik weet het niet".
