'Bezoek ramadanpolitie aan eettentje zet Indonesië op z'n kop'

Niemand had verwacht dat een inval in een eethuisje in Serang zoveel teweeg zou brengen in Indonesië.

Het eethuisje was open – er stonden twee bordjes met rijst – en dat was verboden in de vastentijd. Daarom werd de toko van Ibu Saeni door de ramadanpolitie live op televisie ontruimd en gesloten. "Het waren zoveel mensen", zegt Saeni. "Ik denk wel dertig man die mijn eethuisje binnenstormden. Ik zei nog 'niet doen', maar ze namen alles mee. Ik had geen eten meer om te koken."

De inval leverde veel reacties op. Zelfs president Widodo bemoeide zich ermee. Hij stortte geld in een fonds om Saeni er weer bovenop te helpen. En van de minister van Godsdienstzaken tot leidende figuren uit de islamitische wereld: iedereen schoof aan om uit te leggen dat de Koran niets zei over de verkoop van eten en dat deze actie in strijd was met godsdienstvrijheid en tolerantie.

De president had eerder aangekondigd dat hij op korte termijn ruim 3000 plaatselijke verordeningen zou schrappen. Gehoopt werd dat daardoor ook honderden regels zouden worden afgeschaft met een islamitisch karakter. De regering heeft vandaag laten weten dat dit niet zal gebeuren.

Maar de openlijke discussie over de islamisering van Indonesië woedt voort. Indonesiërs zijn boos over de brutaliteit van de inval, maar ook over het verbod. Waarom mag een eethuisje niet open zijn tijdens de ramadan? En waarom komen er in Indonesië steeds meer religieuze regels?

"De stroom van reacties maakt duidelijk dat veel mensen het zat zijn dat shariawetgeving het dagelijks leven steeds meer belemmert", zegt correspondent Michel Maas. "Dit is misschien het moment er wat aan te doen."

Islamitische wetten sluipen er volgens Maas steeds meer in: uitgaansverboden, vrouwen die niet na negen uur 's avonds naar buiten mogen zonder begeleiding van een echtgenoot en heel kuise kledingvoorschriften.

"Als je je daar tegen verzet word je gebrandmerkt als slechte moslim, ongelovige, tegenstander van het geloof", zegt Maas. "Dat wil niemand graag. Dat maakt het moeilijk om van shariawetgeving af te komen."

Ibu Saeni door het stof

Er is iets aangewakkerd waar critici hoop uit putten. En dat is bijzonder, vindt Maas. "Voorgaande jaren was er geen gesprek. Nu wordt de regering erop aangesproken, is het voorpaginanieuws en zijn er commentaren. Dat is hier nog nooit vertoond. Het land staat op z'n kop."

Die discussie kan de regering niet uit de weg gaan, denkt Maas. "Als ze dat laten lopen is het de vraag wanneer volgende moment zich voordoet."

En Ibu Saeni? Zij heeft er net een hele interviewtournee op zitten. Het buurthoofd heeft Saeni toegesproken, want ondanks de steun van de president zijn ze in Serang niet blij met alle aandacht. Saeni mag geen negatieve dingen meer zeggen en niet met journalisten praten. Ze maakt excuses aan iedereen. Het land, de moslims, de burgemeester en doet er daarna het zwijgen toe. Maas: "Dat maakt duidelijk dat het nog heel lang kan duren voordat iedereen in Indonesië kan zeggen wat hij of zij wil."