Transplantatie-organen gekweekt in varkens: levensreddend of doodeng?
Amerikaanse wetenschappers proberen menselijke organen te kweken in varkens. In het BBC-programma Panorama noemt de leider van het onderzoek het dé oplossing voor het tekort aan donororganen. Maar tegenstanders vergelijken hem met Frankenstein.
De varkens zouden menselijke organen kunnen ontwikkelen door hun dna voor de gek te houden, denken de onderzoekers. De wetenschappers blokkeren bijvoorbeeld de ontwikkeling van een varkensalvleesklier door te knippen in het erfelijk materiaal. Als daarna stamcellen van een mens worden geïnjecteerd in de embryo, ontwikkelen die zich tot een menselijke alvleesklier.
Als dit allemaal lukt, zou er snel een eind kunnen komen aan wachtlijsten voor orgaantransplantaties. Bovendien is het risico op afstoting veel kleiner als er cellen van de patiënt zelf kunnen worden gebruikt. Dat zou dan per jaar duizenden mensenlevens kunnen schelen.
Dat de techniek in zoogdieren kan werken, is al bewezen. Het lukte een Amerikaanse geneticus al eens een varken te kweken met het orgaan van een ander varken. Ook waren er experimenten op ratten met een alvleesklier van muizen.
Chimera
Zo'n dier met genetisch materiaal van twee soorten wordt een chimera genoemd, naar het mythologisch wezen met de kop van een leeuw, het lijf van een geit en de staart van een slang. Tegenstanders vrezen dat de techniek ook dergelijke wangedrochten kan opleveren.
Dat zou bijvoorbeeld kunnen als de stamcellen niet alleen uitgroeien tot het gewenste orgaan, maar door het lichaam gaan dwalen. Varkenshersenen zouden dan ineens menselijke trekjes krijgen. Er wordt zelfs gesproken over menselijke baby's van varkensouders met menselijke geslachtsorganen.
De kans dat we menselijke hersenen krijgen is heel klein, maar we zullen het onderzoeken.
De Amerikaanse wetenschappers zeggen dat het zo'n vaart niet zal lopen. "De kans dat we menselijke hersenen krijgen is heel klein, maar we zullen het onderzoeken", zegt hoofdonderzoeker Pablo Ross bij de BBC.
Voorlopig worden de behandelde embryo's nog na 28 dagen geaborteerd voor onderzoek. Uiteindelijk zou het embryo voldragen kunnen worden door een zeug. Het dier moet dan in leven blijven tot het orgaan klaar is om gebruikt te worden.
Ook dierenrechtenorganisaties zien deze methode niet zitten, omdat er dan meer dieren worden gekweekt voor mensen. "Ik zit niet te wachten op nieuwe bronnen van dierenleed", zegt een activist tegen de BBC. "Laat eerst veel meer mensen orgaandonor worden. Als er dan nog een tekort is, kunnen we eens over varkens gaan nadenken."