Verplichte spreiding vluchtelingen in Duitsland

De Duitse regering is het eens geworden over een integratiewet. Er komt een verplichte spreiding van erkende vluchtelingen en zij worden ook verplicht om Duits te leren.

De wet was vorige maand al op hoofdlijnen klaar, maar over sommige eisen aan vluchtelingen bleven de coalitiepartijen het lang oneens.

Bondskanselier Merkel noemt de nieuwe wet een mijlpaal. De nieuwe maatregelen bieden vluchtelingen veel kansen, zegt ze, maar de steun is niet vrijblijvend. "Het is een goed aanbod en we verwachten dan ook dat mensen het aannemen." Volgens vice-kanselier Sigmar Gabriel is de boodschap duidelijk: "We willen je helpen, maar je moet wel meedoen."

Taalbeheersing

Om vluchtelingen aan te moedigen wil de Duitse regering 100.000 gesubsidieerde banen creëren. Ook wordt het voor werkgevers makkelijker vluchtelingen in dienst te nemen.

Elke vluchteling moet binnen vijf jaar de Duitse taal beheersen om een permanente verblijfsvergunning te krijgen. Wanneer migranten de taal al eerder machtig zijn, kunnen ze binnen drie jaar een verblijfsvergunning krijgen.

Gedwongen verhuizen

Door de integratiewet kan de Duitse overheid de vluchtelingen ook dwingen in een bepaalde gemeente te gaan wonen of juist verbieden zich daar te vestigen. Zo wil de regering voorkomen dat er getto's ontstaan. "We zien nog te vaak dat vluchtelingen zich in hun keuze voor een woonplaats laten leiden door de mensen die ze er kennen of door goedkope woningen. Door deze nieuwe wet gaat ook het banenaanbod meespelen."

Wel worden er uitzonderingen gemaakt: vluchtelingen die al ergens een baan hebben (van meer dan 15 uur per week en met een loon van 712 euro per maand) mogen blijven waar ze zijn. Ook worden families niet gescheiden.

Dat vluchtelingen niet in alle deelstaten even warm worden ontvangen door de bevolking maakt volgens minister van Binnenlandse Zaken De Maizière niets uit: "Geen enkele deelstaat ontkomt aan de plicht vluchtelingen op te vangen en te laten integreren. Daarin worden geen uitzonderingen gemaakt."

Kritiek

De nieuwe integratie-wet is omstreden. Maatschappelijke organisaties noemen de wet in een brandbrief aan de regering "een document van wantrouwen". Volgens vluchtelingensteunpunt Pro Asyl is het uitgangspunt van de wet veel te negatief omdat het om dwang en sancties draait.

Vooral op de woonplaatsverplichting is veel kritiek. "Door vluchtelingen te dwingen op een bepaalde plek te gaan wonen wordt hun bewegingsvrijheid ontoelaatbaar ingeperkt", aldus Pro Asyl.

Ook het korten van de uitkering als vluchtelingen aangeboden taal- en integratiecursussen weigeren, getuigt volgens veel organisaties van wantrouwen. "In een land dat niet in staat is alle vluchtelingen de juiste cursussen aan te bieden, kun je niet met sancties dreigen", zegt de christelijke organisatie Der Paritätische tegen nieuwsprogramma Tagesschau.

De wet moet nog door het Duitse parlement worden goedgekeurd. De regering van bondskanselier Merkel hoopt dat dat voor het zomerreces gebeurt. Als de wet wordt aangenomen, gaat hij met terugwerkende kracht in op 1 januari 2016.