Patiëntenstop in de praktijk: op de vluchtstrook wachten op een bed

"De lijst is soms schermvullend", zegt Frank Berg van de ambulancemeldkamer in Amsterdam over het aantal opnamestops in ziekenhuizen. In het laatste kwartaal van 2015 waren het er ruim 600, alleen al rond Amsterdam. "En zo'n stop kan per keer meerdere patiënten treffen."

Een van de duizenden gedupeerde patiënten was een oudere man. Hij zou met hartklachten naar een ziekenhuis in Amsterdam worden gebracht, maar geen enkele spoedeisende hulp kon hem opvangen. "De ambulance heeft met die zieke meneer op de vluchtstrook van de Amsterdamse ringweg gestaan, terwijl wij in de meldkamer aan het bellen waren om een plek te regelen", zegt Berg. Volgens hem klonk de dienstdoende verpleegkundige wanhopig. "Die verhalen maken indruk. Uiteindelijk was er één ziekenhuis dat zei: kom maar hierheen, we regelen het wel."

Jan Luitse van de spoedeisende hulp van het Amsterdamse AMC zegt dat de opnamestops nu nog niet tot levensbedreigende situaties leiden. "Het gaat nét", zegt hij. Berg beaamt dat. "We hebben nog nooit gehad dat we een patiënt echt niet kwijt konden."

Brief aan Schippers

Toch moet er snel iets veranderen, vindt Luitse. Hij is een van de opstellers van de brief aan minister Schippers, waarin afdelingen voor spoedeisende hulp en meldkamers in Noord-Holland en Flevoland alarm slaan over de problematiek. Daarin hekelen ze het sluiten van verpleeghuizen voor ouderen. Die worden bij gezondheidsproblemen vaker naar de spoedeisende hulp gebracht, met alle gevolgen van dien. Hun klachten zijn vager, schrijven de artsen, en vaak kunnen ze na behandeling niet zomaar uit het ziekenhuis worden ontslagen. Dat leidt tot 'verstopping' van het systeem.

"Laatst heeft een patiënt hier negen uur op de spoedeisende hulp gelegen", zegt Luitse. "Voor die patiënt was geen ruimte beschikbaar. Dat was nota bene overdag. Diagnostiek en behandeling waren al klaar. Dan lig je daar niet fijn, als 83-jarige."

Ook in het weekend liggen patiënten soms urenlang op de gang, bij gebrek aan capaciteit op de spoedeisende hulp of in het ziekenhuis. Luitse: "Als je als verpleegkundige moet letten op vijf patiënten op de gang, terwijl je ook moet kijken naar een melding van een traumapatiënt, dan geeft dat geen goed gevoel."

Naar aanleiding van de brandbrief meldden zich bij de NOS meerdere ambulancebroeders en zorgverleners met hun ervaringen. Een ambulancebroeder uit Zuid-Holland zegt dat hij soms een uur moet wachten voordat hij een patiënt bij een ziekenhuis kan afleveren. "Dat legt een grote druk op de parate ambulances", schrijft hij. "Want zolang de patiënt op de brancard ligt, zijn wij niet inzetbaar."

Ook een andere zorgverlener herkent de problemen. De vrouw werkt nu als arts op een spoedeisende hulp in een ziekenhuis, maar zat vorig jaar nog op een huisartsenpost. "Ook huisartsen hebben het druk, waardoor er weinig tijd overblijft om net dat beetje extra zorg te geven. Het gevolg is dat soms niet tijdig wordt opgemerkt wanneer de gezondheid van een patiënt verslechtert. Als de huisarts er uiteindelijk bij komt, kan deze vaak niets anders meer doen dan de patiënt doorsturen naar het ziekenhuis. Het is een opstapeling van problemen in diverse lagen van de zorg."

"Geen signalen"

"Het is inderdaad een breed probleem", zegt ook Luitse. Als het aan hem ligt, gaan zorgverleners, verzekeraars, gemeenten en Schippers snel met elkaar in overleg.

De Vereniging van Ziekenhuizen herkent de problemen overigens niet. "Wij hebben hier nog geen signalen over gekregen", zegt een woordvoerder. "Als dit echt aan de hand is, is het een zorgwekkende ontwikkeling."