'Afbouw hypotheekrenteafrek gunstig voor woningmarkt'

Het verder afbouwen van de hypotheekrenteaftrek zal op lange termijn een gunstig effect hebben op de woningmarkt. En in de huursector zouden verhuurders onder meer hogere huren moeten kunnen vragen om tot een beter aanbod te komen. Dat stellen het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB) in een onderzoek naar de woningmarkt.

Het zijn twee opties in een reeks van mogelijke maatregelen om de woningmarkt meer in evenwicht te brengen. De twee instituten geven een brede schets van mogelijkheden in het rapport Kansrijk Woonbeleid. Het is opgesteld voor de politieke partijen die het kunnen gebruiken bij het opstellen van hun verkiezingsprogramma's.

Dief

Volgens de onderzoekers kunnen mensen door hervormingen makkelijker een woning vinden die bij hen past en die ze kunnen betalen. "Nu is het zo dat als je voldoende inkomen hebt, je een dief van je eigen portemonnee bent als je geen huis koopt", zegt onderzoeker Martijn Eskinasi van het Planbureau voor de Leefomgeving. "En mensen met de laagste inkomens zijn veroordeeld tot de sociale huursector. Verder zijn vraag en aanbod in de huursector niet goed in evenwicht en zijn koopwoningen relatief duur."

Dat kan dus veranderen door de hypotheekrenteaftrek en strakke huurregels geleidelijk af te bouwen. De besparingen zouden dan via lagere belastingen teruggegeven kunnen worden. "Als de hypotheekrenteaftrek geleidelijk verdwijnt, zullen de huizenprijzen minder hard stijgen of zelfs dalen", zegt Eskinasi. "Op korte termijn misschien vervelend omdat huizen minder waard worden en de huizen van mensen met hogere hypotheken dan onder water komen te staan. Maar het is gunstig voor mensen die nu de woningmarkt op moeten en goedkoper kunnen kopen."

Scheefwonen

In de huursector zijn er volgens de onderzoekers allerlei verstoringen. "We zien nu hele rare situaties in de huurmarkt", zegt Eskinasi. "Huurders betalen verschillende bedragen voor dezelfde woning. Dat komt omdat iemand bijvoorbeeld al heel lang ergens woont en door de beperkte huurstijging minder betaalt dan wat een nieuwe huurder moet betalen, ook als de nieuwe huurder een lager inkomen heeft. Verder zitten mensen met hogere inkomens in sociale huurwoningen, het zogenoemde scheefwonen. Mensen worden zo min of meer gedwongen in woningen te zitten waar ze eigenlijk niet thuishoren."

Laagste inkomens

Als huurprijzen meer in lijn liggen met de waarde van een woning wordt het voor corporaties en andere woningaanbieders veel aantrekkelijker om woningen te bouwen voor alle doelgroepen, verwachten de onderzoekers. Een nadeel van huurstijgingen is echter dat de laagste inkomens in de problemen kunnen komen.

Voor die groepen zou er een toeslag moeten komen, maar anders dan de huidige huurtoeslag. Die gaat uit van huurprijs en inkomen. In een nieuwe woontoeslag zou een vast bedrag voor iedereen kunnen gelden. Daarmee wordt voorkomen dat mensen met een relatief laag inkomen eigenlijk in een te duur huis wonen.