Afhandeling medische fouten in ziekenhuizen kan beter

De afhandeling van calamiteiten en medische fouten in ziekenhuizen laat vaak nog te wensen over. Onderzoeksinstituut NIVEL en de Amsterdamse ziekenhuizen AMC en VUmc hebben op basis van een onderzoek in twaalf ziekenhuizen een rapport opgesteld. De deelnemende ziekenhuizen doen mee aan het project 'Open' en lopen daarmee voorop op het gebied van openheid bij calamiteiten.

In de media wordt geregeld bericht over calamiteiten die niet zijn gemeld bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg, maar in de meeste gevallen gebeurt dat wel. Het onderzoek is dan ook gericht op de afwikkeling van incidenten die wel zijn gemeld bij het ziekenhuis zelf en bij de inspectie.

Patiënten

Daaruit komt naar voren dat veel ziekenhuizen een programma hebben opgezet om artsen die een fout hebben gemaakt te begeleiden. Maar voor patiënten die slachtoffer worden van een fout, komt begeleiding na een medische misser nauwelijks van de grond.

Een klachtenfunctionaris van een van de ziekenhuizen zegt in het rapport dat ziekenhuizen erg op zichzelf zijn gericht. Terwijl slachtoffers volgens een andere geïnterviewde juist veel begrip kunnen opbrengen voor blunderende artsen, zolang ze maar open en eerlijk zijn. "Als je goed optreedt, is het onverzoenbare verzoenbaar."

Volgens Rinke van den Brink zijn veel ziekenhuizen bang voor de gevolgen als een fout bekend wordt. "Of ze hem nu zelf bekendmaken of dat de fout ontdekt wordt nadat ze hem eerst verzwegen hebben. In het tweede geval is het nog erger, omdat ze dan veel negatieve publiciteit over zich heen krijgen."

Meer geld

De onderzoekers zeggen dat er in ziekenhuizen de gewoonte moet zijn om te kijken hoe eventuele fouten in de toekomst aangepakt kunnen worden. "Er moet dus al een cultuur van openheid zijn", zegt Van den Brink. "Er moet een klimaat zijn waarin collega's elkaar durven aanspreken op dingen die niet goed gaan." Het bestuur van een ziekenhuis is ervoor verantwoordelijk dat er zo'n cultuur heerst op de werkvloer, stellen de onderzoekers.

Om de afhandeling van calamiteiten in ziekenhuizen verder te verbeteren, pleiten ze ook voor meer geld dat beschikbaar moet komen. Want het kost menskracht en tijd om incidenten die niet goed zijn gegaan te onderzoeken, om daarvan te leren voor de toekomst.