Russen vernietigend over 'politieke' Songfestival-zege Jamala

De winst van Oekraïne op het Songfestival is olie op het vuur in de gespannen relatie met Rusland. Veel Russen zijn furieus over de uitslag.

De Oekraïense Jamala kreeg 43 punten meer dan de Russische Sergei Lazarev. Die eindigde op de derde plaats, achter Australië. Rusland kreeg wel de meeste stemmen via televoting. Maar dat was niet genoeg om Oekraïne voorbij te gaan, dat al veel meer punten van de vakjury's had gekregen.

"In een talkshow op de Russische televisie was het oordeel van het publiek dat de vakjury's politieke motieven hadden om punten aan Oekraïne te geven", zegt NOS-correspondent David Jan Godfroid.

Er is ook wantrouwen naar de organisatie van het Songfestival, de European Broadcasting Union (EBU). De Russische zender Russia Today citeert een anonieme bron bij de EBU. Die zou tegen de Britse Mirror hebben gezegd dat de Europese organisatie er alles aan zou doen om andere favorieten te laten winnen, omdat een Russische overwinning slecht zou vallen. Een presentator op de Russische staatstelevisie stelde dat de organisatie de uitslag met de nieuwe regels voor het stemmen "naar believen kan aanpassen".

Veel Russen waren al getergd door het feit dat Jamala het nummer 1944 mocht uitvoeren. Het lied is een persoonlijk relaas over haar oma die in de Tweede Wereldoorlog samen met 400.000 andere Krim-Tataren werd gedeporteerd van de Krim door de Sovjets onder Stalin. Sinds de annexatie van de Krim in 2014 ligt alles wat daar ook maar zijdelings mee te maken heeft gevoelig.

Rusland probeerde de inzending tegen te houden vanwege de tekst, maar de EBU oordeelde dat die geen politieke uitspraken bevatte. Een Russisch parlementslid deelde vannacht alvast een tweet met een idee voor volgend jaar: Rusland moet dan maar een liedje sturen over de gebeurtenissen van 2 mei 2014 in Odessa. Toen kwamen 46 pro-Russische demonstranten om het leven in een brand tijdens een confrontatie met Oekraïense nationalisten.

In Oekraïne zijn de reacties op de winst van Jamala overweldigend. "Twitter is geëxplodeerd", zegt Godfroid. Een van de triomfkreten komt van president Porosjenko: "JA! Ongelooflijk optreden en overwinning! Heel Oekraïne is je dankbaar, Jamala!"

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Pavlo Klimkin stelde "dat de waarheid altijd wint. En vergeet niet dat de Krim bij Oekraïne hoort."

Een vertegenwoordiger van de Krim-Tataren noemt de winst zelfs "een belangrijke stap naar het herwinnen van de vrijheid op de Russische bezetter".

Er gaan in Oekraïne stemmen op om het songfestival volgend jaar op de Krim te organiseren. "Ze weten in Oekraïne zelf ook wel dat dat niet kan, maar het zet de Krim wel weer even op de kaart", zegt David Jan Godfroid.

Jamala kreeg de vraag ook van journalisten: moet het songfestival volgend jaar op "de vrije Krim" plaatsvinden? "Ze dacht er even over na", zegt NOS-verslaggever Martijn van der Zande. "Toen zei ze: ik wil dat het in Oekraïne wordt gehouden."

Waar Oekraïne het festival gaat houden is afwachten, maar er zijn meer vragen, weet Godfroid. "Hoe gaan ze het betalen? Vorig jaar deed Oekraïne niet eens mee omdat ze geen geld hadden voor deelname, en nu moeten ze het zelf gaan organiseren. Dat kost miljoenen. En hoe organiseer je een liedjesfestival als je midden in een oorlog zit?"

Andere vraag is of Rusland wel mee gaat doen. "Wat ze ook kunnen doen, is een Rus van de Krim sturen. Er zijn allerlei dingen mogelijk die niks met liedjes te maken hebben, en alles met politiek."