Verhalen over spin Anansi op erfgoedlijst

De verhalen over de spin Anansi zijn opgenomen op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland. De Caribische verteltraditie heeft zijn wortels in het slavernijverleden.

De verhalen over Anansi worden al eeuwen verteld in West-Afrika. Door de slavenhandel verspreidden ze zich tot Suriname en de Antillen. Door de naoorlogse migratie kwamen ze ook in Nederland terecht.

Het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed zegt dat de verhalen een positieve connotatie kennen ondanks het donkere verleden. Ze "dragen bij aan het versterken van de bewustwording en trots over afkomst en cultuur".

Nederlanders als kikkers

Het hoofdpersonage is een gewiekste spin die graag andere dieren beet mag nemen. Anansi is een ambivalente figuur, een trickster, die ook geregeld zijn eigen vrouw of kinderen benadeelt.

In de tijd van de slavernij konden de vertellers de verhalen ook gebruiken om de plantagehouders voor schut te zetten. Nederlanders hadden niet door dat ze in de sprookjes als kikkers belachelijk gemaakt werden.

De verhalen werden vroeger van ouder op kind doorgegeven, maar tegenwoordig ook via theatervoorstellingen, scholen en bibliotheken. Een van de bekendste boeken over Anansi werd geschreven door de Surinaamse oud-president Johan Ferrier.

Exotisch

De Anansi-verhalen zijn een exotische toevoeging aan de erfgoedlijst, omdat die bijna allemaal een Europese oorsprong hebben: de poaskearls in Ootmarsum, het Brabants worstenbroodje of de Limburgse schuttersfeesten.

Van de 93 tradities hebben er 6 een multiculturele achtergrond, zoals de Surinaamse klederdrachten koto en angisa en de tambú-trommels van de Antillen.

De toevoeging van de Anansi-verhalen aan de erfgoedlijst wordt later vandaag gevierd bij de nieuwe Anansi-boom in het Openlucht Museum in Arnhem. Twintig verhalenvertellers houden daar de komende tijd de verhalen levend voor de bezoekers.