Londense Kleptocratentour langs dubieuze miljoenenpanden
In Londen rijdt sinds kort een bus langs allerlei peperdure panden in handen van dubieuze investeerders. De Kleptocraten-tour, noemt organisator en activist Roman Borisovitsj het. Mede dankzij de Panama Papers is nu nog duidelijker geworden hoe de rijken der aarde voor miljoenen aan onroerend goed in Londen kopen via anonieme brievenbusfirma’s.
De grote onthullingen legden vorige week bloot hoe vooral de steenrijken hun vermogens naar offshore bedrijfjes in belastingparadijzen sluizen om er zo min mogelijk belasting over te betalen. Maar het blijkt dat velen die constructies ook gebruiken om in Londens vastgoed te investeren.
Magneet
De Britse hoofdstad werkt namelijk als een magneet voor omstreden kopers. Het is relatief eenvoudig om een peperduur huis te kopen op naam van een anonieme brievenbusfirma. Daardoor is volkomen onduidelijk wie de daadwerkelijke eigenaar is. In heel Londen hebben ruim 30.000 huizen een anonieme eigenaar, in de wijk Westminster – midden tussen alle regeringsgebouwen – is dat zelfs één op de tien.
Op de interactieve kaart hieronder kan je door te klikken zien welk vastgoed de rijken der aarde via offshorebedrijven in Londen hebben.
Borisovitsj heeft in de knalgele bus de microfoon in handen. “Als ik een waardevol pand kan kopen, zonder dat ik hoef te vertellen wie ik ben en hoe ik mijn geld heb verdiend, dan wordt dat natuurlijk al snel een 'reserve valuta' van criminelen.”
Oligarchen
Met name Russische en Oekraïense oligarchen blijken veel onroerend goed te bezitten. De steenrijke Oekraïner Rinat Achmetov blijkt op één van de meest gewilde plekken van Londen gigantische penthouses te bezitten. Aan Hyde Park heeft hij voor ongeveer 160 miljoen euro aan vastgoed. Achmetov is omstreden omdat hij de separatisten financieel zou steunen in Oost-Oekraïne, in hun strijd tegen het Oekraïense leger.
In hetzelfde complex heeft ook de Rus Leonid Fedun, onder meer eigenaar van voetbalclub Spartak Moskou en het olieconcern Lukoil, een appartement van 23 miljoen pond, zo’n 30 miljoen euro.
Maar ook Arabische sjeiks, de koning van Bahrein en hooggeplaatste politici uit Nigeria kwamen in de Panama Papers voor als mannen met enorme vastgoedportefeuilles op naam van anonieme offshore bedrijven. Sjeik Khalifa bin Zayed al Nahyan, de president van de Arabische Emiraten blijkt zelfs voor 1,5 miljard euro aan Londense panden te bezitten.
Illegaal is deze constructie niet, al pleit de grootste oppositiepartij Labour er voor dit zo snel mogelijk aan te pakken. “Het is een schande”, zegt parlementslid Margaret Hodge. “Dit wordt gebruikt om geld wit te wassen. En terwijl onze regering zegt corruptie hard aan te pakken, gebeurt dit voor onze ogen, in onze eigen hoofdstad. Het zou niet moeten kunnen.”
Geen actie
Hoewel premier Cameron zegt dit aan te willen pakken, is er tot nu toe in de praktijk relatief weinig gebeurd. Dat vindt lang niet iedereen in Groot-Brittannië een probleem. Er zijn er genoeg die baat hebben bij deze constructies.
“Wat ik echt opvallend vond in de Panama Papers is de rol van Groot-Brittannië. De helft van de genoemde 200.000 anonieme offshore bedrijfjes is gevestigd op de Britse Maagdeneilanden. Dat is Brits grondgebied. En velen die deze constructies mogelijk maken, zoals bankiers, accountants of advocaten, werken hier in Londen”, zegt Rachel Davies van Transparancy International.
Daardoor denkt Roman Borisovitsj nog lang niet aan stoppen met zijn bustoer. Hij zegt dat hij net zo lang door Londen zal rijden tot al het smeergeld uit Groot-Brittannië is verbannen.