Nederlandse grensbewakers langer actief in Egeïsche Zee

• Jeroen van Dommelen

  Politiek verslaggever

Minister Hennis van Defensie wil dat de NAVO langer blijft patrouilleren in de Egeïsche zee. Ook de veertig Nederlandse grensbewakers die nu vanuit het Griekse eiland Chios opereren moeten langer blijven, vindt ze.

De inzet bij Griekenland loopt over drie maanden af, "maar vertrek in juli zou echt voortijdig zijn. Het gaat nu langzaam de goede kant op, maar we zijn er nog lang niet", aldus Hennis bij een bezoek aan het gebied.

Het moet stoppen

Door een verrekijker tuurt ze over de Egeïsche zee. Het strand op het eilandje Chios ligt bezaaid met honderden achtergelaten zwemvesten. "Het blijft ongelooflijk wat hier allemaal is gebeurd en nog steeds gebeurt. Zoveel leed. Het moet stoppen", zegt de minister.

Vandaar de inzet van NAVO-schepen: "Die hebben iets unieks: sensoren. We kunnen zien waar de smokkelaars varen, ook 's nachts."

Overste Dick van der Neut is commandant van de fregat de Zr. Ms. Van Amstel. Zijn schip vaart sinds een paar weken in de kustwateren van Griekenland en Turkije. Van der Neut heeft beelden die gemaakt zijn met een warmtecamera. De silhouetten van een groep vluchtelingen aan de Turkse kust zijn duidelijk te zien. Ze zeulen een rubberboot naar het strand, de branding in.

De commandant ziet een groot verschil nu de NAVO sinds vorige maand patrouilleert. “Komt het door de deal tussen Turkije en de EU, of doordat wij hier nu zijn? Waarschijnlijk door allebei, maar feit is dat we minder bootjes zien. Toen we hier een maand geleden aankwamen zagen we ze dagelijks, nu zijn het er echt veel minder."

Nederland doet mee, samen met Italië, Duitsland en Engeland. De NAVO heeft zo permanent drie schepen die patrouilleren in de Turks-Griekse wateren.

Moeizame samenwerking

"Als we bootjes zien, geven we dat door aan de kustwacht van Turkije of Griekenland. Die grijpen dan in. Wij fungeren als ogen en oren", legt de commandant uit.

"De samenwerking gaat steeds beter, maar het blijft moeizaam: Turkije wil niet dat we de beelden uitzenden. Ze blijven onduidelijk over het precieze argument."

Minister Hennis wil niet speculeren over andere plekken waar de NAVO zou kunnen patrouilleren. "Natuurlijk gaan mensensmokkelaars ook andere routes proberen, nu het hier tussen Griekenland en Turkije steeds moeilijker wordt om over te steken. Maar voorlopig zijn we hier, en hier zien we nu resultaten. Nu eerst zorgen dat het goed blijft gaan."

Rondom de zee bij Chios zijn Turkije en Griekenland het niet eens over de precieze grens. Terwijl Hennis de goede samenwerking onderstreept, vaart achter haar de Turkse kustwacht door Griekse wateren. De bemanning van de Van Amstel kijkt zuchtend toe: "Gewoon om te laten zien dat ze dat durven. Dat doe je dus niet."

Minister Hennis: "Dat probleem tussen Turkije en Griekenland is er al eeuwenlang, dat lossen we morgen echt niet op. Maar ze werken nu in elk geval samen in de strijd tegen mensensmokkelaars."