PKN distantieert zich van Jodenhaat Maarten Luther
De Protestantse Kerk Nederland distantieert zich van antisemitische uitspraken van Maarten Luther. In een verklaring die vanmiddag wordt voorgelezen tijdens een studiemiddag wordt gesproken van "zonder meer een zwarte bladzijde".
De Duitse kerkhervormer bracht in 1543 het boekje Over de Joden en hun leugens uit, waarin hij oproept Joden naar werkkampen te sturen en hun synagogen plat te branden. Door die legitimatie van Jodenhaat wordt Luther soms gezien als een wegbereider van de Holocaust.
Omdat volgend jaar wordt gevierd dat de Reformatie 500 jaar geleden begon met Luthers protest tegen de excessen van de Rooms-Katholieke Kerk riepen Joodse leiders op ook aandacht te hebben voor zijn "onfrisse kant". De PKN erkent dat de lutherse kerk in Nederland "nooit afzonderlijk en openlijk" afstand had genomen van het gedachtegoed.
We komen er niet door te zeggen dat het antisemitisme wortelt in een lange Europese geschiedenis. Luther heeft hierin een akelige rol gespeeld.
Omdat de lutherse kerk in Nederland is opgegaan in de PKN organiseerde die begin dit jaar een gesprek met Joodse vertegenwoordigers. Daarbij werden Luthers anti-Joodse uitspraken "gewoonweg afgewezen".
"Wat hij over Joden heeft gezegd, kan absoluut niet", staat in de verklaring van vanmiddag. "Wij wijzen zijn verschrikkelijke uitlatingen over Joden dan ook met klem af."
"We komen er niet door te zeggen dat het antisemitisme wortelt in een lange Europese geschiedenis. Luther heeft hierin een akelige rol gespeeld."
Absurditeiten
De studiemiddag over Luther en de Joden komt ook voort uit het gesprek met de vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap. Daarbij waren onder anderen de orthodoxe rabbijn Raphael Evers en de liberale rabbijn Menno ten Brink aanwezig.
Over excuses werd niet gepraat, omdat "de rabbijnen het woord zelf niet in de mond hadden genomen", schrijft de PKN.
Eerder was al bekend dat de gewraakte teksten ook worden opgenomen in een boek met werken van Luther. "Zo laten we zien welke absurditeiten daarin staan. Hoe je kunt ontsporen - ook als je dicht bij de Bijbel wil blijven", legde de samensteller uit.