Wel of niet gaan, voor of tegen? Stemmen kan tot 21.00 uur
Misschien heb je vanochtend vroeg al gestemd. Misschien ben je er nog niet aan toegekomen, of twijfel je nog, maar hoe dan ook: je hebt niet zo heel lang meer. Zoals bij alle verkiezingen van de laatste jaren sluiten de stembureaus ook bij dit referendum over het associatieverdrag met Oekraïne om 21.00 uur. Op dat moment publiceert de NOS een exitpoll met de verwachte uitslag en de opkomst.
Direct na het sluiten van de stembureaus begint het tellen van de stemmen. Dat zal naar verwachting sneller gaan dan bij 'gewone' verkiezingen. Bij dit referendum is de keus immers alleen 'voor' of 'tegen'. De tellers hoeven niet op een enorm stembiljet met vaak honderden namen te zoeken naar het rode hokje.
Anders dan bij gewone verkiezingen is dat de opkomst van groot belang is. Politici willen altijd een zo hoog mogelijke opkomst, maar als we voor de Tweede Kamer stemmen maakt het niet veel uit of 65 of 75 procent van de kiezers komt opdagen.
Bij dit raadgevende referendum over het associatieverdrag met Oekraïne is dat anders. Alleen als de opkomst boven de 30 procent komt, is het geldig. Omdat er een kleine 13 miljoen stemgerechtigden zijn, komt het erop neer dat 3,9 miljoen mensen vandaag moeten gaan stemmen, om het referendum geldig te laten zijn.
Spannend
Volgens verslaggever Kysia Hekster, die al de hele dag langs stembureaus in het land reist, kan het spannend worden of dat wordt gehaald. Een voorspelling is lastig omdat er geen landelijk beeld is van de opkomst gedurende de dag.
Een aantal gemeenten kwam gedurende de dag wel met cijfers. Amsterdam zei iets voor 18.00 uur dat de opkomst daar 13,7 procent was. In Den Haag had rond 16.00 uur 15,7 procent gestemd. Rotterdam en Utrecht bleven daar wat bij achter. Het beeld in kleinere plaatsen kan daarvan afwijken.
Op Twitter blijkt dat de opkomst veel mensen bezighoudt.
In Oldenzaal stonden de kiezers vandaag in de rij, maar dat had vermoedelijk meer te maken met het terugbrengen van het aantal stembureaus van zeventien naar vijf dan met een hele hoge opkomst. Het leidde hier en daar tot gemopper.
Als de opkomst boven de 30 procent uitkomt, is het aan de politiek om te bepalen wat er met de uitslag gebeurt. Veel belangrijke politici hebben in de aanloop naar vandaag gezegd dat het gevolgen moet hebben als een meerderheid tegen is.
Wie nog gaat stemmen, moet wel even goed opletten bij het hanteren van het rode potlood. Het stembiljet kan tot verwarring leiden, want welk vakje moet er nou ingekleurd worden? NOS op 3 zocht het uit.
Op nos.nl en in onze app kunt u op een interactieve kaart de uitslagen zien. Daar is ook de mogelijkheid om een melding aan te zetten voor de gemeenten waarvan je de uitslag wil zien. Je krijgt dan een melding in de kaart als de stemmen in die gemeente geteld zijn.
Let op: de meldingen werken alleen in de browser waarin je de alerts hebt ingevuld. Alerts die je aanzet op je mobiele telefoon, komen niet binnen op je laptop of computer.