In de Haagse Schilderswijk was de koning op zijn best

• 

  Piet van Asseldonk

  Redacteur Koninklijk Huis, schrijft wekelijks over actuele ontwikkelingen rond het koningshuis.

Het werkbezoek van Willem-Alexander aan de Haagse Schilderswijk vorige week toonde de koning op zijn best. Willem-Alexander greep het bezoek aan om, ogenschijnlijk los uit de pols, te benadrukken dat terroristische aanslagen zoals in Brussel ons niet van de wijs moeten brengen en dat we door dienen te gaan met de opbouw van een verdraagzame multiculturele samenleving. Dit was één van die schaarse momenten waarbij we de koning zagen zoals we hem niet zo vaak zien.

Willem-Alexander is gesteld op zijn privacy en wordt permanent afgeschermd door voorlichters en veiligheidsmensen. Zijn publieke uitlatingen worden, met het oog op de ministeriële verantwoordelijkheid, vooraf altijd secuur gewikt en gewogen. Ook privémomenten als geboorte, doop, eerste schooldag, huwelijk en overlijden, worden zorgvuldig geregisseerd. De mens achter de koning laat zich moeilijk betrappen.

Slechts een enkele keer heb je het gevoel iets meer zicht op de persoon van de koning te krijgen. Bijvoorbeeld toen hij het indertijd tot ergernis van premier Wim Kok (PvdA) openlijk opnam voor zijn aanstaande schoonvader Jorge Zorreguieta.

Vraag is natuurlijk wie of wat ermee gediend is te weten wat Willem-Alexander persoonlijk vindt en bezig houdt. Als hij zijn werk maar goed doet. Toch is dat niet het hele verhaal. Ook het optreden van een koning wordt geloofwaardiger, gezagvoller en daardoor effectiever als je het herkent als echt en authentiek.

Het bezoek van de koning vorige week aan de Schilderswijk toonde ons bij wijze van uitzondering ook iets van ‘de mens’ Willem-Alexander: niet gehecht aan de status en grandeur, niet uit op macht, oprecht geporteerd voor sociale samenhang en gemakkelijk en joviaal in de omgang met 'gewone' mensen.

Dit beeld strookt wonderwel met de observaties ruim dertig jaar geleden van Renate Rubinstein, columniste van het toen republikeins gezinde weekblad Vrij Nederland. Voor de achttiende verjaardag van Willem-Alexander schreef zij op verzoek van de Rijksvoorlichtingsdienst het boek Alexander. Daarvoor trok zij een paar dagen op met de huidige koning. Die zat toen op de kostschool Atlantic College in Wales. Rubinsteins conclusie: "Hij is geen intellectueel, maar wel intelligent, een gezonde dosis welwillende onverschilligheid beschermt hem tegen fanatisme en macht ambieert hij niet."

Renate Rubinstein was al onder de indruk van de soepele en humorvolle omgang van Willem-Alexander met 'gewone mensen', maar wees ook op de rebelsheid van de toekomstige koning. Ze voegde daar overigens aan toe dat hij (toen al) "best bereid was om te doen wat er van hem verwacht wordt" zolang mensen hem maar niet hun wil opleggen. Dezer dagen actueel: de toekomstige koning had volgens zijn interviewster dertig jaar geleden "weinig met godsdienst" en gaf er blijk van dat "zijn hekel aan racisme oprecht is".

Rubinstein voorspelde dat Willem-Alexander voor onze democratie een zeer geschikte koning zou worden. Dat was dertig jaar geleden.