Recyclen nu minder aantrekkelijk: vrees voor bergen plastic
Er dreigt een overvloed aan ingezameld plastic, zeggen inzamelaars en afvalbedrijven tegen de NOS. Er komt steeds meer recyclebaar plastic op de markt, maar door de lage olieprijs kiezen producenten weer vaker voor nieuw plastic in plaats van gebruikte plastic flessen te recyclen.
Olie is de belangrijkste grondstof voor het maken van kunststof. "Het is een prijsissue", zegt directeur Gerben Schepers van petflessenfabrikant Ducona. Hij maakt petflessen van zowel nieuw als gerecycled kunststof. "Op dit moment zijn nieuwe flessen een stuk goedkoper."
Inzamelaars en afvalbedrijven zijn bang dat het plastic dat nu wordt opgeslagen uiteindelijk in de afvalverbrandingsinstallaties verdwijnt. "Het doemscenario is dat al dat afval dat zo keurig door consumenten wordt gescheiden de verbrandingsoven ingaat. Dat moeten we niet laten gebeuren", zegt Bernard Merckx van de branchevereniging voor recyclebedrijven NKR.
Huishoudens scheiden in Nederland evenveel plastic als bedrijven: 118.000 ton. Recyclebedrijven die dat bedrijfsafval verwerken, hebben nu al moeite om het gescheiden plastic op de vrije markt te verkopen. De vraag uit China, de belangrijkste afzetmarkt, daalt fors.
Het recyclen van huishoudelijk afval is zwaar gesubsidieerd en heeft daarom minder last van de dalende vraag. Maar volgens Merckx is het een kwestie van tijd voordat ook het huishoudelijke plastic in grote bergen blijft liggen.
De overheid moet zorgen dat er ook vraag naar gerecycled plastic ontstaat.
Het hele proces van inzamelen en recyclen van huishoudelijk afval ligt in Nederland in handen van de gemeenten. Die krijgen daarvoor subsidie van de verpakkingsindustrie, bij elkaar zo'n 120 miljoen euro. Zonder dat geld is het niet te doen, want de opbrengsten zijn te beperkt in verhouding tot de kosten, zegt Paul Nillesen van adviesbureau PwC.
Het ingezamelde materiaal verkopen gemeentes grotendeels aan recyclebedrijven in Duitsland. Uit gegevens van PwC blijkt dat uitgesorteerd plastic steeds minder oplevert. De meest gebruikte kunststof polypropyleen was in januari dit jaar 25 procent minder waard dan een jaar geleden. En bij pet is het prijsverschil nog groter; daar daalde de prijs met meer dan een derde in een jaar tijd.
De overheid heeft nu goed geregeld dat burgers en bedrijven gerecycled materiaal aanleveren, legt Nillesen uit. "Nu moet de overheid de volgende stap zetten, en zorgen dat er ook vraag naar gerecycled plastic ontstaat." Dat zou kunnen door producenten te prikkelen of verplichten om een bepaald percentage plastic-afval te hergebruiken in nieuwe producten.
Bermpaaltjes
Als de vraag naar gerecycled kunststof niet fors toeneemt, zal de verpakkingsindustrie mogelijk meer geld moeten bijleggen om het recyclen van huishoudelijk plastic te garanderen. Het Afvalfonds Verpakkingen, dat het geld van de verpakkingsindustrie beheert, werkt daarom ook hard aan het vergroten van de afzetmarkt, zegt directeur Cees de Mol van Otterloo. "We zien dat er steeds meer nieuwe toepassingen komen. Het klassieke voorbeeld dat iedereen wel kent is het bermpaaltje, maar denk ook aan hightech auto-onderdelen en bouwmaterialen."
Intussen gaat het recyclen van huishoudelijk afval gewoon door, zegt hij. Hoe laag de olieprijs ook is. "Daar hebben we garanties en controles voor."
Nu komt er zo'n 25 procent van het gescheiden plastic in verbrandingsinstallaties terecht, omdat het niet of lastig te hergebruiken is, zoals bij folies het geval is. Volgens de Vereniging Nederlandse Gemeenten zal dat percentage niet verder oplopen. "Daar wordt streng op gecontroleerd", zegt een woordvoerder. De organisatie is niet bang dat gemeentes met een overschot aan plastic komen te zitten.
Wetgeving
Maar de afvalindustrie ziet het een stuk somberder in. Nederland is koploper op het gebied van recycling, maar na het klimaatakkoord in Parijs zullen andere landen snel volgen. Daarmee zal het aanbod van gerecycled plastic alleen maar verder toenemen. Wetgeving om producenten te dwingen meer gerecycled plastic te gebruiken, zou volgens de branchevereniging van recycling een overschot kunnen voorkomen.
Petflessenfabrikant Ducona ziet dat niet alle producenten wetgeving nodig hebben. "Er zijn ook bedrijven die niet alleen op de prijs letten, maar er bewust voor kiezen om maatschappelijk verantwoord te ondernemen."