Werknemers zijn financieel beter af dan zzp'ers

Het groeiende leger zzp'ers verdient gemiddeld zo'n tien procent minder dan werknemers in loondienst, maakt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vandaag bekend. Dat wordt niet altijd verklaard door ervaring of opleidingsniveau.

Een zelfstandige zonder personeel verdiende in 2014 bruto gemiddeld bijna 32.000 euro, terwijl een werknemer bijna 36.000 euro kreeg. Dan gaat het om mensen voor wie hun inkomen als zzp'er het belangrijkste inkomen was. Voor mensen die in voltijd werken is het verschil nog iets groter: een voltijd zzp’er verdiende 37.000 euro, een werknemer 50.000 euro.

"Ook als je corrigeert voor alle belastingvoordelen die ondernemers hebben, houden werknemers uiteindelijk meer geld over", zegt CBS-econoom Peter Hein van Mulligen. Dat komt volgens hem vooral door het gebrek aan zekerheid. "Een zzp'er die een paar weken niet werkt, heeft ook geen inkomsten."

De onderlinge verschillen tussen groepen zzp'ers zijn groot. Voor kunstenaars loont het bijvoorbeeld het meest om ergens in dienst te treden. "Kunstenaars in loondienst werken vaak voor gemeenten, die zijn in feite gewoon ambtenaar", zegt Van Mulligen. "Maar voor zelfstandig kunstenaars die het moeten hebben van de verkoop van hun schilderijen zal het geen vetpot zijn."

Ook voor bijvoorbeeld architecten, grafisch vormgevers en onderwijsassistenten is het inkomensverschil tussen zpp'ers en werknemers opvallend groot.

In andere beroepsgroepen loont het juist om te gaan ondernemen. "Dan gaat het vooral om artsen die een eigen maatschap hebben", aldus Van Mulligen. "Die hoeven zich over hun inkomen geen zorgen te maken. Zij verdienen de helft meer dan wat artsen in loondienst verdienen."

Ook hoveniers en 'organisatieadviseurs' verdienen meer als zzp'er dan in loondienst.

"Het zal vooral de inkomenszekerheid zijn die bepaalt hoeveel mensen in een jaar verdienen", herhaalt Van Mulligen. Met andere woorden: een arts zal altijd werk hebben, en een kunstenaar moet maar afwachten wat er zijn of haar kant op komt.

Volgens het CBS was vorig jaar 12 procent van de werkzame beroepsbevolking zzp’er. Ruim 83 procent was werknemer. Het aantal zzp'ers is de laatste jaren sterk toegenomen, terwijl het aantal werknemers in loondienst afneemt.

Afspraken

Vakbond CNV wil in alle cao's afspraken maken over het tarief voor zzp'ers. "Het inkomen van een werknemer wordt beschermd door de cao. De groeiende groep zzp'ers heeft die bescherming niet", zegt voorzitter Maurice Limmen in een verklaring. "Het verbaast me dus niet dat de inkomens bij de meeste zzp'ers een stuk lager uitvallen."

Volgens de vakbond bezuinigen werkgevers niet alleen op loonkosten, maar ook op sociale zekerheid. Limmen: "Veel zzp'ers zijn niet verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid en bouwen geen pensioen op. Werknemers hebben dat wel geregeld in cao's."

In juli 2015 werd in de cao voor architecten een minimumtarief opgenomen voor zzp'ers. Ook in de cao voor orkesten en besloten busvervoer (touringcars, pendeldiensten) zijn afspraken gemaakt over het uurtarief van zelfstandigen.