Chinese president Xi Jinping gaat cruciaal Volkscongres tegemoet

• Marieke de Vries

  Correspondent in China

Met grote belangstelling wordt uitgekeken naar het Volkscongres dat morgen in Peking begint. Daar zal het eerste vijfjarenplan van de Chinese president Xi Jinping worden behandeld. De hele wereld wil weten hoe hij de afnemende economische groei het hoofd denkt te bieden.

Xi Jinping wordt door de bevolking liefkozend Xi Dada, papa of oom Xi, genoemd. Daarnaast heeft hij inmiddels alle macht binnen de communistische partij en de staat naar zich toe getrokken. Maar hij kan het niet alleen.

Tot nu toe gingen twaalf vijfjarenplannen het plan van Xi Jinping voor. De visie is van cruciaal belang voor de president, zegt Chen Jerien, die carrière maakte binnen de staatsmedia en zichzelf nu een onafhankelijk politiek commentator noemt. "De toekomst van de Chinese economie ziet er onzeker en zelfs slecht uit."

De Chinese elite en ook de internationale gemeenschap hebben grote twijfels over de toekomst van de Chinese economie, zegt Jerien. "En aan de gezondheid van de economie kun je Xi’s regeerkwaliteiten aflezen."

Volgens hem heeft de Chinese overheid de afgelopen jaren met succes de stabiliteit in het land bewaard, maar wordt dat lastig als de economie blijft verslechteren. "Dan zal de legitimiteit en de machtsbasis van de regering verzwakken of zelfs kunnen instorten."

"De snelle economische ontwikkelingen die China doormaakte, hebben verwachtingen gecreëerd bij de Chinese bevolking en de internationale gemeenschap over de stabiliteit in het land", zegt Jerien. "Dat betekent dat de Chinese overheid ervoor moet zorgen dat het goed blijft gaan met de economie. Zo niet, dan zal de regering daarop worden afgerekend. Hoe is nog niet duidelijk. Laten we hopen dat het Xi lukt de economie uit het slop te trekken."

Xi doet dat door de ideologische controle aan te scherpen, legt Jerien uit. "Via de staatsmedia heeft hij zijn autoriteit en die van de partij gepropageerd. Door de economische boom van de afgelopen decennia waren mensen hun ideologische waarden en normen kwijtgeraakt."

De president probeert steun en vertrouwen terug te winnen, bijvoorbeeld door de strijd tegen corruptie. "Daarvoor krijgt hij veel lof vanuit de bevolking. Maar sommigen zien het ook als een politieke zuivering: dat hij zich van zijn vijanden ontdoet. De strijd tegen corruptie is nog steeds moeilijk, maar met de steun van de bevolking zal die de macht van de partij alleen maar versterken. Het hangt er allemaal vanaf of de bevolking het voordeel van het beleid ziet."

Volgens Jerien is de centrale macht van de communistische partij van China versterkt onder druk van de regering. "Maar de lokale bestuurders moeten wel meewerken. Zij moeten het beleid uitvoeren."

Sinds Deng Xiaoping, de Chinese leider eind jaren 70 en 80, is er niet meer zo'n sterke leider als Xi Jinping geweest, zegt hij. "Omdat er zoveel problemen zijn, kijken veel mensen vol hoop naar hem. Hij zal het wel oplossen, denken ze. Maar dat is gevaarlijk. Een sterke leider in zo'n groot land als dit is niet goed."

Volgens hem moet er een sterk rechtssysteem komen. "Zodat we ook verder kunnen als er geen sterke leider is. De toekomst van China moet niet in de handen van een sterke, invloedrijke leider liggen."

Veel Chinezen zien Xi Jinping als een 'wijze keizer', die voor de bevolking zal zorgen. "Daarnaast heeft hij de corruptie keihard aangepakt en dat wordt door alle hoge functionarissen verheerlijkt. Dat laatste is de basis van de persoonsverheerlijking van Xi. Er zijn ook genoeg hoger opgeleiden die niet in het concept van een 'wijze keizer' geloven. Door hoger onderwijs leven we niet meer in de tijd dat iedereen daar nog in geloofde. Ik geloof daar ook niet meer in."