G20 bespreekt haperende wereldeconomie
De G20 is bijeen om te praten over hoe de teruglopende groei van de wereldeconomie kan worden gekeerd. De Organisatie van Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) hopen dat de ministers van Financiën die dit weekend in Shanghai bijeenkomen samen tot ideeën komen om de economie te stimuleren.
Ondertussen is het de vraag of de recente medicijnen die centrale banken toedienen om de economie te versterken, nog zullen werken bij nieuwe tegenslagen. Steeds meer deskundigen maken zich zorgen over de mogelijkheid van een nieuwe recessie en de noodzaak om die af te wenden.
Drie ontwikkelingen droegen het afgelopen half jaar bij aan een verslechtering van de wereldeconomie.
Door de oliecrisis zorgde zijn Rusland en Brazilië in een recessie geraakt. Verder zakt de groei in China in, waardoor er daar minder gebouwd wordt. Daardoor hebben de Chinezen ook minder grondstoffen nodig en valt een groot deel van de wereldwijde vraag naar grondstoffen als staal, aluminium en nikkel weg.
Daarnaast zijn er zorgen voor de economie in de Verenigde Staten en Europa. Zo neemt de productie in de VS af en zijn de koersen van belangrijke Europese beurzen flink gedaald.
Terug naar af
De effecten van deze ontwikkelingen zijn wereldwijd voelbaar. Uit cijfers van het Centraal Planbureau blijkt dat de waarde van de mondiale handel inmiddels weer gedaald is tot nabij het dieptepunt van de crisis in 2009.
De OESO verlaagde vorige week haar groeiverwachting van de wereldeconomie, tot 3 procent. Eerder ging de OESO nog uit van een groei van 3,3 procent in 2016.
Eerder zetten centrale banken op zulke momenten hun reddingsmiddelen in. Ze verlaagden de rente, waardoor het goedkoper werd voor bedrijven om geld te lenen. Ze lieten ook extra geld bij drukken, zodat er meer geld in de economie beschikbaar kwam om te besteden.
Maar steeds meer economen vrezen dat deze middelen zijn uitgewerkt. "Het geld komt op de verkeerde plekken terecht", zegt econoom Jaap van Duijn. "Het zit bij de grote bedrijven, de Apples en Googles. Die betalen geen belasting maar sluizen miljarden weg naar eilanden. Dat geld komt niet bij de overheid of consument."
De Duitse minister van Financiën Wolfgang Schaüble waarschuwde vandaag in een bijeenkomst voorafgaand aan de G20 top zelfs voor het ontstaan van 'zombie-economieën'. Hij zegt dat het gebruiken van schulden om de economie aan te wakkeren niet meer zal helpen.
Banken versus overheden
Welke alternatieven zijn er om de wereldeconomie weer op gang te helpen? Niet alleen de banken, maar ook overheden kunnen inspringen. Door meer te investeren in bijvoorbeeld het opknappen van wegen en bruggen, kan de bedrijvigheid weer op gang komen.
"De OESO heeft daarom overheden nu met klem opgeroepen om in het geweer te komen en de eigen bestedingen op te voeren", aldus Van Duijn. "Doe de dingen die je toch al moest doen, en doe het dan nu. Pak de wegen in Duitsland aan, de bruggen in Amerika en de deltawerken in Nederland. Zoals in de jaren 30."
Samenwerken
Maar de beslissing om over te stappen van de hulp door banken naar de hulp door overheden is pas echt effectief als alle landen samenwerken. Anders bestaat het risico dat sommige centrale banken nog steeds ingrijpen, terwijl op andere plekken lenen niet goedkoper wordt en extra geld uitblijft. Dan zal het geld gewoon van het ene naar het andere land stromen.
Het is dus belangrijk dat de ministers van Financiën tijdens de G20 samen een aanpak kunnen bespreken. Maar hoe ver ze daarmee komen is maar zeer de vraag.
Niet alle overheden staan te springen om meer geld te besteden in tijden dat het economisch moeilijk gaat. Van Duijn: "Ze luisteren niet. Merkwaardig genoeg hebben alle regeringen in 2009 gezegd: we gaan bezuinigen. Daar krijgen we nu de rekening voor."