'Februaristaking moet voorbeeld zijn voor nu'
"De Februaristaking mag Amsterdammers trots stemmen, maar enkel als het leed van de Joden in en na de oorlog nooit vergeten wordt." Dat zei burgemeester Eberhard van der Laan tijdens de 75-jarige herdenking van de Februaristaking bij de Dokwerker in Amsterdam.
Bij de herdenking was ook koning Willem-Alexander aanwezig. Hij legde samen met oud-stakers een krans bij het monument. Ook acteur Joost Prinsen hield een toespraak en acteur Thomas Spijkerman zong een lied.
Er kwamen veel mensen op de herdenking af. Volgens de politie waren het er zeker twee keer zoveel als vorig jaar.
Van der Laan legde in zijn toespraak de nadruk op medemenselijkheid. Mensen van nu moeten volgens hem een voorbeeld nemen aan de daden van de stakers toen. "Als de stakers empathie toonden onder het juk van terreur, dan moeten wij nu zeker in de bres springen voor een ander in volle vrijheid. Anders is onze trots op de stakers misplaatst. Dat plichtsbesef is het minste eerbetoon waar de stakers recht op hebben."
Volgens de burgemeester weerspiegelt de herdenking van de staking die overtuiging. "Ook al duurt de herdenking maar een uurtje en ook al is het maar een korte manifestatie. Maar soms is een korte manifestatie lang genoeg om niemand zich in de steek te laten voelen. Dat hebben de Februaristakers ons geleerd."
Uniek protest
De Februaristaking vond plaats op 25 en 26 februari 1941. Trambestuurders en conducteurs legden het openbaar vervoer in Amsterdam massaal plat uit protest tegen de razzia op 427 Joodse mannen. De staking breidde zich als een olievlek uit. Zo sloten winkels, kantoren en bedrijven hun deuren.
Ook in de Zaanstreek, Kennemerland, Hilversum, Weesp en Utrecht staakten mensen. De staking is de geschiedenis ingegaan als het enige massale protest tegen de Jodenvervolging door de nazi’s. Die maakten op gewelddadige wijze een einde aan de staking.
Van de gebeurtenissen waren tot op heden geen foto's bekend. De NOS deed een oproep om beelden te verzamelen. Vandaag is er een foto opgedoken uit een archief in Friesland waarop een groep mensen te zien is die zich vermoedelijk tijdens de staking heeft verzameld in Amsterdam. Het NIOD, het instituut voor oorlogs-, holocaust- en genocidestudies, gaat de foto onderzoeken.
Openbaar vervoer
Vanmorgen stonden ter nagedachtenis om 11.00 uur de trams, bussen en metro's in de stad één minuut stil. Tijdens die minuut stilte kregen reizigers een audioboodschap van burgemeester Van der Laan te horen. Hij vertelde over de staking en nodigde de reizigers uit om naar de herdenking bij de Dokwerker te komen.
