Hoe bespreek je mensenrechten met Egypte? Begin over LuckyTV
Hoe te praten met een land waar mensen die kritiek hebben op het regime spoorloos verdwijnen, gemarteld worden en zelfs vermoord? De Nederlandse ambassadeur in Egypte grijpt daarvoor terug op onze koning Willem-Alexander in LuckyTV.
Nederland heeft andere ideeën over hoe om te gaan met kritiek dan Egypte, zo veel is duidelijk. "Wat ik wel eens als voorbeeld geef is dat wij een koning hebben die heel populair is in Nederland, maar toch regelmatig gepersifleerd wordt in een heel populair tv-programma", vertelde de Nederlandse ambassadeur Gerard Steeghs in Met het Oog op Morgen, waarin hij terugblikte op vijf jaar Arabische Lente.
"Een voice-over legt de koning allerlei dingen in de mond, en daar wordt hij alleen maar populairder van. We gooien de maker van deze persiflage niet vijftien jaar de gevangenis in", houdt Steeghs zijn Egyptische gehoor voor.
Egypte had ooit ook een satirische talkshow. Steeghs: "Een Egyptische variant van de Amerikaanse Daily Show, van komiek Bassem Youssef. Het is tekenend dat hij dat programma tijdens het presidentschap van Morsi kon blijven maken. Maar twee maanden nadat Morsi was weggestuurd, heeft Youssef gezegd: ik kan mijn programma niet meer maken. Hij werd te sterk tegengewerkt. Dat zegt wel wat over de politieke ruimte die er nog is. Die is klein."
In zijn reguliere overleg met het Egyptische regime spreekt Steeghs natuurlijk niet alleen over LuckyTV. Hij probeert naar eigen zeggen te benadrukken dat hij de problemen begrijpt waar Egypte mee kampt. "We hebben, ook in Europa, last van terrorisme van jihadistische groepen. Dat moeten we onderkennen. Wat we daarna proberen te zeggen, is dat je een voedingsbodem kweekt voor een volgende golf van terrorisme als je zaken als mensenrechten en burgerrechten daarvoor laat wijken."
In januari 2011 kwamen honderdduizenden Egyptenaren in verzet tegen dictator Hosni Mubarak. Dagen- en nachtenlang werd er gedemonstreerd op het Tahrirplein en op 11 februari trad Mubarak af. In de verkiezingen dat jaar veroverde de Moslimbroederschap bijna de helft van de zetels en voorman Mohammed Morsi werd verkozen tot president. Maar hij werd al snel afgezet door het leger en sindsdien is president Sisi aan de macht.
Vijf jaar na de Arabische Lente is Egypte weliswaar redelijk stabiel, maar die stabiliteit is "nogal afgedwongen", aldus Steeghs. "De regering moddert een beetje door en probeert met een wat harde benadering de problemen onder controle te krijgen."
"Mubarak was een toonbeeld van stabiliteit", aldus Steeghs. "Maar als je niet werkt aan hearts and minds, als je geen constructieve discussie toelaat, dan kweek je een bodem van steeds nieuwer verzet."
