Tien jaar na de nieuwjaarsbrand in Volendam

Volendam herdenkt vandaag dat precies tien jaar geleden de brand in café De Hemel het leven kostte aan 14 Volendamse jongeren. De cafébrand in de Nieuwjaarsnacht was in binnen- en buitenland destijds groot nieuws. Ruim 180 jongeren raakten gewond. Velen van hen hadden ernstige brandwonden.

Bekijk hier de uitzending NOS 10 jaar cafébrand Volendam. Een uitgebreid verslag van de herdenkingsactiviteiten vanuit het verenigingsgebouw Sint Jozef. Daar ontvangt presentator Joost Karhof, in het bijzijn van publiek, ook gasten die direct of indirect bij de ramp betrokken waren.

Pastoor Berkhout

Pastoor Jan Berkhout was in 2001 de geestelijk vader in het dorp van de palingsound. 'Zijn' Sint Vincentiuskerk werd de plek waar de Volendammers in 2001 bijeen kwamen om de slachtoffers te herdenken. Tien jaar later gebeurt dat weer. In de uitzending 'NOS 10 jaar cafébrand Volendam' is een verslag te zien van een herdenkingsmis in de ochtend, waarin Berkhout voorgaat. In de middag is in dezelfde kerk een muzikale samenkomst waarvan ook verslag wordt gedaan.

Pastoor Berkhout is daarna te gast bij Joost Karhof om terug te blikken op de ramp die hem nooit heeft losgelaten. Tot op de dag van vandaag onderhoudt hij contact met ouders van overledenen. Ook na zijn vertrek uit Volendam, om meer afstand tussen werk en privé te creëren.

Verder is er een verslag van de officiële herdenking op de dijk in Volendam. Recht tegenover de rampplek maakte de Volendamse kunstenares Jans van Baarsen in 2002 het herdenkingsmonument 'Water'. Op 1 januari herdenkt Volendam daar de slachtoffers van 't Hemeltje, zoals het café in de volksmond ook wel wordt genoemd, in het bijzijn van nabestaanden, direct getroffenen en functionarissen.

Veerkracht

Tien jaar later blijkt dat de meeste slachtoffers van toen erin zijn geslaagd hun leven op te pakken. Door hun verwondingen zijn ze voor het leven getekend, maar door hun mentale veerkracht hebben ze hun plek in de maatschappij gevonden. Sommigen hebben inmiddels een eigen gezin.

In een reportage vertellen de vrienden Saul Jonk en René Schipper over wat zij die nacht meemaakten in café De Hemel. René was barkeeper en bleef tot het laatst in het café, waardoor hij ernstige brandwonden opliep aan zijn bovenlichaam en zijn gezicht.

Hem wachtte een lang en moeizaam revalidatieproces, maar hij kwam er weer bovenop. Hij is er redelijk goed vanaf gekomen, vindt hij zelf, omdat de brand geen blijvende psychische schade heeft achtergelaten.

Onzichtbaar leed

Bij Saul was het leed onzichtbaar. Hij raakte niet gewond, maar hij had er veel moeite mee om zijn ervaringen te verwerken. De brand heeft een litteken op mijn ziel achtergelaten, zegt Saul.

Hij herinnert zich alles wat die avond gebeurde tot in detail. "Je proefde de angst in de lucht, de hitte. Mijn jas smolt weg. Ik dacht: dit was het. Niemand van ons gaat hier nog levend uitkomen." Saul schreef later een lied over de brand en over zijn goede vriend René.

Ook Jaap Mol verwoordde zijn emoties over de brand in het lied 'I am OK, dad'. Het lied gaat over zijn zoon Sebastiaan die gewond raakte bij de brand, maar die in eerste instantie niet doorhad hoe erg hij er aan toe was.

'Nieuwe handen'

Gerie Smit is één van de slachtoffers die bij Joost Karhof aan tafel aanschuiven. Deze jonge vrouw raakte in 2001 zwaargewond. Ze lag destijds weken in het ziekenhuis en hoorde pas veel later wat er in de nieuwjaarsnacht was gebeurd. Naar aanleiding van de ramp schreef ze het boek 'Nieuwe Handen'. Daarin beschrijft ze ook hoe opstandig ze vaak werd van haar behandeling als 'slachtoffer'.

Ook te gast is Leo Fijen, programmamaker, schrijver en historicus. Hij schreef in 2006 het boek 'Ouders van Volendam', waarvoor hij de ouders van negen van de veertien overleden jongeren interviewde.