'Een verkrachter, daar heeft niemand respect voor'
Of ik hem mag interviewen? Je mag wel komen, zegt Romano van der Dussen aan de telefoon. Hij heeft gehoord dat ik veel contact had met zijn vader en zijn advocate. Maar hij zegt er gelijk bij dat hij kapot is. Hij heeft zijn eerste nacht in vrijheid bijna geen oog dichtgedaan. Heeft door de straten gedwaald. De rust die er ineens was, die kende hij niet. Hij kon er niet van slapen. "In de gevangenis sliep ik met drie man op één cel en ik was altijd op mijn hoede door de vele bedreigingen. Een serieverkrachter, daar heeft niemand respect voor in de cel."
In een pastorale opvang in Palma de Mallorca spreek ik hem. Hij ziet er netjes uit, heeft een nieuw overhemd en spijkerbroek aan en nette bruine leren schoenen. Van zijn Nederlandse advocate Rachel Imamkhan gekregen. "Ze vond dat ik er netjes uit moest zien als ik naar buiten kwam." Hij is ook even snel naar de kapper geweest.
En dan begint hij, eerst nog even zonder de camera, te vertellen. Over die dagen en soms maanden in de isoleercel. Want om rustig te slapen, koos hij er dan maar voor om veel alleen te zijn en vroeg dus zelf om isolatie. Maar daardoor raakte hij ook afgestompt en sprak soms dagenlang met niemand. Hij mocht 'luchten', een keer per dag, in zijn eentje. In het begin hield hij zichzelf nog op de been door Engelse les te geven aan medegedetineerden en bewakers. En hij las. Een paar boeken per week, de hele bibliotheek van de gevangenis kwam voorbij.
Dit had ik echt niet verdiend. Dit gun je je ergste vijand niet.
"Ik was geen lieverdje", vertelt Romano. Hij ging al jong het verkeerde pad op en kwam de verkeerde mensen tegen. Wat hij heeft uitgespookt, daar gaat hij liever niet verder op in. Want het doet er volgens hem niet toe. "Dit had ik echt niet verdiend. Dit gun je je ergste vijand niet."
Een aantal keer krijgt hij het voorstel om te tekenen dat hij schuldig is, in ruil voor strafvermindering. Maar hij weigert. Al moet hij honderd jaar uitzitten, hij besluit alleen de gevangenis uit te gaan als blijkt dat hij onschuldig is. Dat hij nu maar op een van de drie zaken waarvan hij beschuldigd werd is vrijgesproken, steekt hem.
De rechter ging destijds uit van één dader. Op een avond, kort na elkaar werden de slachtoffers op dezelfde manier aangevallen. Toch heeft het hooggerechtshof hem nu vrijgesproken van maar een zaak, de verkrachtingszaak waarin dna werd gevonden dat van de Brit Mark Dixie blijkt te zijn.
Hij glimlacht even als ik stroopwafels heb meegenomen. "Dat is lief," zegt hij. Af en toe die glimlach, maar meestal staat zijn gezicht strak. Als we aan het tv interview beginnen vraagt hij of hij er wel goed uitziet. Hij wil niet overkomen als 'zielig'.
Zijn vrijlating kwam vrij plotseling voor hem. "Ze kwamen me uit de isoleer halen en zeiden: je gaat naar buiten." Een paar vuilniszakken bezat hij. Maar die wilde hij in de haast en onrust niet meenemen. Uit protest tegen de jarenlange kwelling besloot hij al zijn bezittingen van de afgelopen jaren in een container te gooien. "Stom", zo zegt hij achteraf. Want hij werkte jaren aan een boek. Al zijn aantekeningen gingen de container in.
Hij is ondanks alles altijd achter me blijven staan. Dat vind ik heel bijzonder.
De strijd is nog niet gestreden. Romano volgde het nieuws in Spanje goed, las de kranten. Hij heeft geen goed woord over voor de 'autoriteiten' die hem dit hebben aangedaan. "Het is een corrupte bende hier in Spanje. De premier zou mij zijn excuses moeten aanbieden, want ze weten wel degelijk wat ze me hebben aangedaan."
Alle credits gaan naar de mensen die hem bleven steunen ondanks het weinige contact dat er mogelijk was. Zijn Nederlandse advocate Rachel Imamkhan, die persoonlijk achter het dna-materiaal aanging en ervoor zorgde dat hij vrij kwam. En zijn vader.
Dan schiet hij vol. Hij belde hem de afgelopen maanden niet meer, omdat hij té kapot was en zijn vader het niet meer aan wilde doen. De band was jarenlang slecht, maar de twee zijn altijd contact blijven houden. "Hij is ondanks alles altijd achter me blijven staan. Dat vind ik heel bijzonder."
