Opbrengst miljoeneninvesteringen Belastingdienst onduidelijk

Het kabinet heeft de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in het efficiënter maken van de belastingdienst, maar hoeveel geld dit oplevert is niet duidelijk.

Dat schrijft de Algemene Rekenkamer, die in een kritisch rapport de uitvoering van de plannen onder de loep heeft genomen. Het oordeel: door slechte personeelsadministratie, onduidelijke boekhouding en gebrekkige verantwoording blijft de opbrengst onduidelijk.

"Nu loopt een deel van de inzet van extra budget en personeel weg in het totaal aan activiteiten van de Belastingdienst", schrijft de rekenkamer. Hoeveel van het binnengekomen geld te danken is aan de investeringen is daardoor niet goed vast te stellen.

Fraude en misbruik

Om misbruik, fraude en witwassen beter te bestrijden besloten de VVD en PvdA in 2012 in het regeerakkoord dat de Belastingdienst en opsporingsdiensten versterkt moesten worden. De Belastingdienst krijgt daarom sinds 2013 jaarlijks zo’n 150 miljoen euro extra en kan meer mensen inzetten.

Met dit geld moeten de diensten bijvoorbeeld meer controles bij bedrijven uitvoeren en meer witwasonderzoeken starten, zodat er extra belastingopbrengsten bij het Rijk binnenkomen. Structureel moeten de inkomsten door de investeringen 663 miljoen euro per jaar hoger uitkomen.

Maar om te zien of dat gelukt is, moet de Belastingdienst wel duidelijk bijhouden waar het extra geld in geïnvesteerd wordt. En dat gebeurt dus niet, volgens de Algemene Rekenkamer.

Gebreken

Volgens de rekenkamer is dit onder andere te wijten aan de manier waarop de personeelsadministratie van de dienst werkt. "Tijdens de uitvoering van de case bleek dat dit systeem niet geschikt was om de extra personele inzet voor de intensivering van toezicht en invordering afzonderlijk vast te leggen en te volgen."

Verder zijn verschillende maatregelen uit het oorspronkelijke plan uiteindelijk niet of anders uitgevoerd "zonder dat de Belastingdienst de verantwoordelijken binnen het ministerie van Financiën hierover van tevoren hadden geïnformeerd".

Kabinet verantwoordelijk

Overigens is de gebrekkige uitvoering van de hervormingen niet alleen de schuld van de Belastingdienst. Het probleem is volgens de rekenkamer ook het gevolg van de voorwaarden die het kabinet aan de investeringen stelde.

Het extra geld was er "alleen onder de voorwaarde dat hier extra opbrengsten tegenover zouden staan. In zo’n context ontstaat het risico dat er business cases worden geschreven met de belofte van een politiek bepaalde opbrengst als uitgangspunt.”

Reactie minister

Minister Dijsselbloem van Financiën laat in een reactie weten dat hij zich kan vinden in de meeste conclusies van de rekenkamer.

Zo beaamt de minister dat er geen precieze een-op-een relatie is te leggen tussen de extra capaciteit en activiteiten van de Belastingdienst en de extra belastingopbrengsten. Volgens Dijsselbloem was het technisch niet mogelijk om de administratie op de daarvoor noodzakelijke manier bij te houden.

Hij vindt wel dat het aannemelijk is dat het aan de afspraken in het regeerakkoord is de danken dat er meer belastinggeld naar het Rijk is gegaan.