Literair benefiet tegen onverschilligheid: ruim 40.000 euro

• Jeroen Wielaert

  Verslaggever

Als het gaat om vluchtelingenkinderen is de Belgische schrijver Dimitri Verhulst de helaasheid voorbij. 40.435 euro was gisteravond de opbrengst van zijn initiatief: een literaire benefietavond voor vluchtelingenkinderen in de Amsterdamse Stadsschouwburg. Titel: Een nieuw hoofdstuk.

Het publiek kreeg een programma met optredens van onder anderen Renate Dorrestein, Kader Abdolah, Tommy Wieringa, Connie Palmen en Wende Snijders.

"Een mooie avond tegen de onverschilligheid. Dat is alles, maar het is ook niet niks." Met die gedachte is Dimitri Verhulst ruim twee maanden geleden begonnen om de literaire gelederen in de Lage Landen bijeen te brengen. Als betrokken auteur zag hij het ressentiment tegen de toevloed van vluchtelingen toenemen en omslaan in haat.

Beschaving

Hij besloot tot een literair benefiet, een avond zonder politiek, gevuld met verhalen over ingrijpende verplaatsingen. In een brief schreef hij over dit tegenwicht tegen de toenemende zuurheid: "Het gaat niet over preken, of politiek stelling nemen. Alleen maar waar jullie goed in zijn: literatuur."

Het resultaat was een avond zonder wanklank en agressie, of fel protest. Het was een en al beschaving. In alle ingetogenheid werd er genoeg voorgedragen over weemoed en verlangen, ongemakkelijke reizen en verplaatsingen.

Naast een enkele routinier als Connie Palmen en de melige Jelle Brandt Corstius was er ruimte genoeg voor opvallende jongeren als Franca Treur, Anna Woltz, Maartje Wortel en Kira Wuck. De opbrengst is bestemd voor het project My Book Buddy dat alle kinderen in azc's een eigen prentenwoordenboek Nederlands wil geven.

Jip en Janneke

Voor schrijfster Renate Dorrestein blijven Jip en Janneke de basis van alles. Als opener zei ze: "Ik hoop van ganser harte dat er in de Buddy-boekkasten ook ruimte zal zijn voor de verhalen van Jip en Janneke van Annie M.G. Schmidt, waarmee hele generaties Nederlandse kinderen zijn opgegroeid tot Nederlandse kinderen. Daarom lijkt het me onontbeerlijk voor vluchtelingenkinderen."

De ruimschoots ingeburgerde Iraans-Nederlandse auteur Kader Abdolah beaamde graag dat het voor hem was begonnen met jip-en-janneketaal. Krachtig zei hij verder: "Ik vluchtte weg maar wist niet waarom. Ik kwam om jullie te zien. Zo bijzonder! Dat wist ik niet!"

Dimitri Verhulst is de eerste om te beseffen dat sinds zijn initiatief menig nieuw hoofdstuk is geschreven. Hij zegt: “Je moet niet naïef zijn. Ik heb het rotsvaste geloof dat de mens slecht is. Er zijn natuurlijk heel veel goeie mensen, maar procentueel is er altijd één klootzak en die gaat een land regeren en vreselijke dingen doen. Dan gaan mensen vluchten. Vandaag zijn het Syriërs, maar morgen weer een ander volk en nadien zijn wij het misschien. Ik wil dan mijn empathie aanspreken en blijven beseffen dat ik in zo’n kloteland kan zijn geboren."

Verhulst blijft geloven in de kracht van het woord. Niet voor niets, zegt hij: "Schrijvers moeten altijd vluchten zodra het ergens begint te rammelen met een regime. Het zijn altijd de journalisten en de schrijvers die het eerst neergeschoten worden. Dus ik zal de eerste zijn om te zeggen hoe machtig het woord is."

Dus ook voor kinderen? Verhulst: "Sowieso. Taal is het begin van alles. Als je wilt integreren kan je niet zonder taal. Laat ons hopen dat die kinderen op een dag zullen kunnen beminnen en klaarkomen in het Nederlands. Dat zou fantastisch zijn."

Eigen parochie

Tommy Wieringa heeft als auteur genoeg met de thematiek. Hij droeg voor uit Dit zijn de namen, zijn bizarre vluchtelingenroman. In de Amsterdamse Schouwburg zei hij: "Ik doe niets anders. In mijn hele schrijvende leven gaat het over mensen. Niet om groepen, plagen, epidemieën, maar om mensen die reden hebben om huis en haard te verlaten, want niemand doet dat vrijwillig."

Wieringa had zijn twijfels, maar benadrukte ook het nut van de benefietavond. "Zo’n avond is nuttig, maar ik ben bang dat het voor eigen parochie preken is. Dat is zo vervelend, want deze tijd staat zeer sterk in het teken van mensen die hard in hun eigen steeg roepen in diverse sociale media. Dat maakt het onmogelijk dat iemand nog iets hoort dat zijn opvattingen aan het kantelen zou kunnen brengen. Op een avond als deze zit een zaal vol goedwillende mensen die al bereikt zijn. Je kunt er lacherig, ironisch over doen. Maar leren lezen in een nieuwe taal, leren praten, leren dromen is een doel dat je alleen ruimhartig kunt steunen."