Stemmen in New Hampshire: wat moet je weten?

Het Amerikaanse campagnecircus heeft zijn kamp opgeslagen in New Hampshire. Vandaag zijn er voorverkiezingen in deze noordoostelijke staat. Amerikanen mogen stemmen op de Republikein of Democraat die ze graag afgevaardigd zien als presidentskandidaat.

In New Hampshire wordt de eerste primary gehouden voor de verkiezingen van 2016. Vorige week maakten de inwoners van Iowa al hun voorkeur bekend, maar zij deden dat op een andere manier, via een caucus.

870.000 kiezers zijn geregistreerd en mogen dus hun stem uitbrengen. Van hen is ruim een derde niet aangesloten bij een van de twee partijen. De stemlokalen in New Hampshire zijn op de meeste plekken om 7.00 uur opengegaan en sluiten om 19.00 uur. Dat is 1.00 uur vannacht Nederlandse tijd.

En waar kunnen de Amerikanen dan voor kiezen?

Voor de Republikeinen doen maar liefst negen kandidaten mee. Donald Trump, Ted Cruz, en in mindere mate Marco Rubio maken de meeste kans op de overwinning. Bij de caucus in Iowa won Cruz, Trump werd tweede en Rubio werd verrassend derde.

Bij de peilingen voor deze voorverkiezing staat Trump al maanden stijf op nummer 1. De vraag lijkt dus vooral: wie wordt er tweede? De gematigde jonge senator Rubio staat in de laatste peilingen op de tweede plek, maar dat was voor hij onder vuur kwam te liggen tijdens het laatste debat. Het zou dus ook kunnen dat de conservatieve Cruz hoge ogen gooit. Hoewel hij gisteravond - onder het mom van een grapje - een 'pussy' werd genoemd door Trump.

De Republikeinse partij zou een voorkeur hebben voor Rubio omdat hij het 'redelijke alternatief' is voor de twee koplopers met hun harde en soms ongenuanceerde uitspraken die gematigde kiezers afschrikken.

En de Democraten, is het daar al wel beslist?

Nee, hoewel het daar wel iets makkelijker is voor de kiezers. Want bij de Democraten zijn er slechts twee opties: Hillary Clinton en Bernie Sanders. Lange tijd stond Clinton ruim bovenaan in de (landelijke) peilingen, maar de laatste maanden is Sanders flink ingelopen, waardoor het een nek-aan-nek-race is geworden (in Iowa won Clinton nipt).

In New Hampshire is het overigens helemaal niet nek-aan-nek, want daar staat de progressieve Sanders stijf bovenaan in de peilingen: 56 procent tegenover 40 voor Clinton. De senator uit buurstaat Vermont is populair bij blanke mannen met een baan en ook bij vrouwen (vooral jonge) doet hij het beter dan gedacht.

Na deze primary zijn er nog veel meer voorverkiezingen, waarbij stemmen overigens niet rechtstreeks naar een kandidaat gaan, maar worden verdeeld onder afgevaardigden. Die brengen uiteindelijk tijdens de partijconventies hun stem uit op een kandidaat.

Ok, je hebt Democraten en Republikeinen, maar is er verder niks te kiezen?

Nou, bij de voorverkiezingen niet. Daar gaat het alleen om kandidaten voor de twee partijen. Maar bij 'echte' presidentsverkiezingen in november 2016 kan je ook stemmen op onafhankelijke kandidaten. Jarenlang was de linkse Ralph Nader de belangrijkste kandidaat zonder partij, maar dit jaar zou dat wel eens Michael Bloomberg kunnen zijn.

De miljardair Bloomberg overweegt zich kandidaat te stellen voor het presidentschap. De 73-jarige ex-burgemeester van New York was eerst Democraat, vervolgens Republikein en daarna onafhankelijk. Volgende maand geeft Bloomberg uitsluitsel of hij meedoet.

Tot die tijd: morgenochtend Nederlandse tijd worden de uitslagen uit New Hampshire verwacht.

En op 20 februari is het campagnecircus weer in de volgende staat, of eigenlijk staten. De Democraten doen Nevada aan en de Republikeinen South Carolina. Drie dagen later is het andersom.