Heroïne-epidemie grootste zorg in New Hampshire

• Arjen van der Horst

  Correspondent Verenigde Staten voor NOS en Nieuwsuur

Twaalf jaar lang was het leven van Rick Melcher (55) een ware hel. Wat begon als een simpele voetblessure eindigde voor hem in een nachtmerrie. Om zijn blessure te behandelen kreeg hij methadon voorgeschreven van de huisarts. Hij raakte verslaafd aan het medicijn en kwam in een spiraal terecht die uiteindelijk leidde tot heroïneverslaving.

Rick woont bij het plaatsje Tilton in het bosrijke merengebied in het oosten van New Hampshire. "Ik was 44 jaar oud toen dit allemaal begon. Ik had nooit gedacht dat ik ooit heroïne zou spuiten. Zeven jaar heb ik in de gevangenis gezeten. Ik ben tal van vrienden en kennissen kwijtgeraakt door overdoses. Pas nu lijkt het einde in zicht. Ik ben al zes maanden clean."

Ervaringen als die van Rick staan deze week even centraal bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Vandaag gaan de inwoners van New Hampshire naar de stembus in de tweede voorverkiezingen in de strijd om het Witte Huis. De belangrijkste zorg van de kiezers: de heroïne-epidemie.

In de staat in het noordoosten van Amerika is het aantal heroïneverslaafden explosief gegroeid de afgelopen jaren. Elke dag overlijdt een inwoner aan een overdosis. Alle kandidaten hebben de boodschap goed begrepen. Als je hier stemmen wil winnen, moet je heldere plannen hebben om de heroïneplaag aan te pakken.

Het verhaal van Rick Melcher is wat jaarlijks tienduizenden Amerikanen overkomt. Het begint vaak onschuldig met een sportblessure of een kleine medische ingreep. Om de pijn te bestrijden schrijft de huisarts zware pijnstillers voor, waaraan veel patiënten verslaafd raken. Als ze niet langer toegang krijgen tot hun medicijnen, grijpen ze vaak uit wanhoop naar heroïne.

Het is een gat in de markt waar Mexicaanse drugkartels handig op zijn ingesprongen. Veel heroïne wordt tegenwoordig in Latijns-Amerika geproduceerd en via de gebruikelijke smokkelroutes de Verenigde Staten binnengebracht. De heroïne is goedkoop en eenvoudig te verkrijgen.

Waar de crack-epidemie van de jaren tachtig vooral de zwarte getto’s trof, maakt de heroïne overal in Amerika slachtoffers. Van de grote steden tot de afgelegen bosgebieden van New Hampshire, in alle lagen van de bevolking.

De heroïne-epidemie lijkt uit het niets te zijn gekomen. In tien jaar tijd is het aantal Amerikanen dat is overleden aan een heroïne-overdosis verviervoudigd naar 47.000 doden in 2014. Tegenwoordig overlijden meer Amerikanen aan heroïne dan in het verkeer.

New Hampshire is de staat waar de epidemie het hardst toeslaat. En de Headrest Clinic van Sue Thistle is de frontlinie. Elke dag rinkelt hier de telefoon van hun hulplijn die verslaafden in nood 24 uur per dag kunnen bellen. "Ik heb al twintig jaar ervaring in de verslavingszorg, maar ik heb het nog nooit zo erg meegemaakt", vertelt directeur Sue Thistle.

"Tien jaar geleden overleed in New Hampshire een inwoner per jaar aan een heroïne-overdosis. Dat is gestegen naar meer dan 400 per jaar. Ik heb tien bedden hier, maar we willen graag uitbreiden naar zestien bedden. De bedden zijn permanent bezet en we hebben lange wachtlijsten."

Thistle is blij met de aandacht die presidentskandidaten geven aan de heroïneplaag. Sommige presidentskandidaten hebben van dichtbij meegemaakt hoe verwoestend heroïneverslaving kan zijn. De zuster van de Republikeinse kandidaat Ted Cruz, die vorige week Iowa won, overleed aan een overdosis. Hetzelfde geldt voor de stiefdochter van de Republikeinse kandidaat Carly Fiorina.

De dochter van Jeb Bush kampte jaren met verslaving en zat zelfs een tijdje achter de tralies. De epidemie raakt een gevoelige snaar, niet alleen bij de kiezers van New Hampshire, maar ook bij de kandidaten zelf.

“Het grootste probleem is nog altijd het stigma dat aan heroïneverslaving kleeft”, zegt Thistle. Daarom is het belangrijk dat kandidaten zo openlijk over hun persoonlijke ervaringen vertellen. Het is niet langer een morele kwestie. Verslaving is een ziekte waar we een medisch antwoord op moeten zien te vinden.”

Het traditionele antwoord van de Amerikaanse autoriteiten op de drugsverslaving was de harde aanpak. Drugsverslaafden werden keihard gestraft en voor lange tijd opgesloten. Maar het besef groeit langzaam dat de war on drugs gefaald heeft. Steeds meer politiebureaus experimenteren met een nieuwe aanpak.

Politieagent Eric Adams van het politiekorps in Laconia, dat naast Tilton ligt, was een van de eerste pioniers in New Hampshire. "De oude methode werkte gewoon niet. Het is een vicieuze cirkel. Verslaafden belanden in de gevangenis. Ze krijgen daar geen hulp. Na hun vrijlating belanden ze weer op straat en dan begint het hele proces van voren af aan."

Adams maakt nu een onderscheid tussen de professionele dealers en verslaafden die drugs dealen om hun eigen verslaving te financieren. Die laatste groep kan rekenen op clementie en een nieuwe behandeling. Ze worden niet automatisch opgesloten en de politie probeert ze van hun verslaving af te helpen door ze in contact te brengen met afkickklinieken.

"In het begin was de kritiek dat we te soft waren. Maar steeds meer mensen zien in dat we deze weg moeten inslaan. In Laconia alleen al hadden we afgelopen jaar 83 gevallen van overdosis, waarvan negen met een fatale afloop. Dat is een enorm aantal voor zo’n klein plaatsje. We moesten wel wat anders proberen."

Ook bij de politici in Washington groeit dat besef, al was het alleen al om de enorme kostenbesparingen. Sue Thistle: "Het kost bijna 40.000 dollar per jaar om een verslaafde op te sluiten in de gevangenis. Intensieve verslavingszorg in een afkickkliniek is een stuk goedkoper. Bovendien krijgen ex-verslaafden de kans een normaal bestaan op te bouwen en een baan te vinden. De overheid krijgt er een belastingbetalende burger voor terug. Dit is voordeliger voor iedereen."

Al is er sprake van een omslag bij de politie en de politiek, er blijft nog altijd een gigantisch gebrek aan bedden in afkickklinieken en andere faciliteiten bestaan, ook in New Hampshire. Veel geld voor verslaafdenzorg maakt de overheid nog niet vrij, ondanks tal van beloftes.

Ex-verslaafde Rick Melcher is daarom zijn eigen hulpgroep begonnen in Tilton, Heroin Anonymous. "Heroïneverslaafden worden nog steeds met de nek aangekeken. In de groep zijn ze onder lotgenoten en kunnen ze vrijelijk hun ervaringen delen. Waar mogelijk probeer ik ze door te verwijzen naar hulpinstanties."

Tilton is met 3500 inwoners een klein plaatsje in een afgelegen gebied in New Hampshire, maar ook hier heeft de epidemie keihard toegeslagen. "Toen ik in januari begon met Heroin Anonymous kwamen er op de eerste bijeenkomst 45 verslaafden opdagen. Allemaal komen ze uit Tilton. Dat geeft wel aan hoe groot het probleem is."