Wapenindustrie in Duitsland bloeit

Eind dit jaar vertrekt Margriet Brandsma als correspondent in Berlijn. Voor haar afscheid maakte ze een reportage over een onderwerp dat haar bleef verbazen aan het land: de Duitse liefde voor wapens.

Duitsland is in een paar jaar tijd uitgegroeid tot de derde wapenexporteur ter wereld. De Verenigde Staten tekenen voor dertig procent van de totale wapenexport, Rusland voor 23 en Duitsland voor elf procent.

Met name de vraag naar fregatten, onderzeeërs en pantservoertuigen van Duitse makelij is sterk gestegen. Daardoor is de Duitse wapenexport de afgelopen vijf jaar verdubbeld. De belangrijkste klanten zijn Turkije, Griekenland en Zuid-Afrika.

Toen ik dat voor het eerst hoorde, was ik een beetje verbaasd. Het door en door pacifistische na-oorlogse Duitsland een grote wapenexporteur? "In tegenstelling tot de concurrenten is Duitsland terughoudend met export van wapens naar spanningsgebieden", schrijft het Zweedse instituut voor vredesonderzoek (SIPRI) in een recent overzicht van de wereldwijde wapenhandel. Dat dan weer wel.

Wapenlobby

Het verklaart waarom de wapenlobby zo machtig is in Duitsland. Er is veel geld mee gemoeid, veel arbeidsplaatsen ook. En arbeidsplaatsen, dat zijn kiezers.

Net als de ruim twee miljoen leden van de vele schietverenigingen in Duitsland. In elk gehucht is er wel één. Natuurlijk hebben die een belangrijke sociale functie. Maar bij vrijwel elke verschrikkelijke schietpartij in Duitsland is er wel een link naar zo'n schietvereniging.

Neem Winnenden, maart vorig jaar. Tim Kretschmer (17) maakte vijftien slachtoffers met de Beretta van zijn vader, fanatiek lid van een schietvereniging. Vader Jörg Kretschmer had zestien wapens in huis. Het pistool waarmee zijn zoon een bloedbad aanrichtte, lag op het nachtkastje. Het proces tegen Jörg Kretschmer loopt nog. De aanklacht: dood door nalatigheid.

Strengere wet

Net als in 2002, toen een oud-leerling zestien mensen doodschoot op een gymnasium in Erfurt, net als afgelopen zomer, toen een vrouw in het zuid-Duitse Lörrach willekeurig drie mensen vermoordde, barstte in Duitsland de discussie los over een strengere wapenwet.

Waarom oefenen leden van schietverenigingen niet met luchtpistolen, waarom wordt er op de clubs met scherp geschoten? Waarom is het niet verplicht om munitie en wapen gescheiden op te bergen, de munitie bij de vereniging of plaatselijke politie bijvoorbeeld?

Het zijn, zeker voor nabestaanden, logische vragen. Maar er verandert weinig tot niets. "De politiek deinst terug voor de wapenlobby", zegt Hardy Schober. Zijn dochter was één van de slachtoffers van Tim Kretschmer in Winnenden. Na het bloedbad richtte Schober de Aktionsbündnis Amoklauf Winnenden op, een organisatie die zich onder meer inzet voor zo'n strengere wapenwet.

Wapenbezit

Schober wordt bijgestaan door Gisela Mayer. Ook zij verloor haar dochter door een kogel uit het pistool dat Tim Kretschmer van het nachtkastje van zijn vader had gegraaid. "Voor die tijd heb ik me nooit bezig gehouden met wapenbezit", zegt Mayer." Daarna was ik verbijsterd door de getallen die ik hoorde. In elk tweede huishouden in dit land circuleert een wapen. Legaal!"

Hardy Schober en Gisela Mayer erkennen bitter dat hun inspanningen voor een strengere wapenwet weinig hebben opgeleverd tot nu toe. Na 'Winnenden' was er even sprake van verscherpte controles. Toen bleek dat meer dan de helft van de bezitters van een wapen dat niet volgens de voorschriften had opgeborgen.

Gisela Mayer: "Toch verzetten wapenbezitters zich met kracht tegen strengere regels. Ik hoop het nog mee te maken dat ze zich als verantwoordelijke burgers gaan gedragen."