Helpen plaatjes van zwarte longen ons van het roken af?
Plaatjes van tumoren of zwarte longen, veroorzaakt door roken. Die moeten volgens Europese regels vanaf mei op alle pakjes tabakswaren staan, gecombineerd met een gezondheidswaarschuwing. Op die manier moeten mensen ontmoedigd worden te roken.
Vanavond debatteert de Tweede Kamer over de zin van deze regels en hoe die zouden moeten worden ingevuld in Nederland.
Zonder merk, zonder kleur
Als het aan KWF Kankerbestrijding ligt, verschijnen de angstaanjagende afbeeldingen van gekwetste organen zo snel en zo groot mogelijk op de verpakkingen. "En ook zo duidelijk mogelijk", zegt Marsja Meijer van de stichting in het NOS Radio 1 Journaal.
"Zo'n 80 procent van de rokers begint voor zijn of haar achttiende met roken. Wij vinden het daarom belangrijk dat de verpakkingen van rookwaren er voor jongeren niet interessant uitzien."
Ook zouden de pakjes zonder merknaam en liefst ook zonder kleur in de winkels moeten liggen, zegt Meijer. "Jongeren vinden kleuren aantrekkelijk. Zonder merk en kleur kopen jongeren veel minder snel sigaretten. Je moet kinderen niet willen verleiden om te beginnen met roken."
Het zijn nare plaatjes, maar dat went. Ze helpen mensen niet van het roken af.
Leo de Groot heeft een tabakswinkel in Utrecht. Hij is niet onder de indruk van de Europese regels. Angstaanjagende plaatjes werken volgens hem maar even. "Hooguit twee maanden, dan is iedereen eraan gewend", zegt hij. "Vijftien jaar geleden kwam de tekst 'roken is dodelijk' op de pakjes. Toen kocht iedereen van die hoesjes om over het pakje te schuiven. Die worden nu nauwelijks nog verkocht."
De vergelijking met landen waar de afbeeldingen wel effect sorteren, zoals Australië en Thailand, wijst hij van de hand. "Dat zijn landen die ook op andere gebieden, zoals asielbeleid, heel streng zijn. Daar kan zoiets helpen. Hier niet."
De afbeeldingen zijn allerminst prettig, erkent ook de sigarenboer. "Het is niet grappig, al die nare plaatjes. Maar je ontmoedigt jongeren er niet mee. Als men wil roken, gaat men roken."
Hoe krijgen we de mensen dan wel van het roken af? "Pas als een arts zegt dat ik nog maar vijf jaar te leven heb, zou ik stoppen", zegt De Groot. "Anders niet."
Weinig effectief
Ook Gjalt-Jorn Peters, die aan de Open Universiteit onderzoek doet naar rookgedrag, betwijfelt of de plaatjes op de verpakkingen zullen helpen. "Vergeleken met andere maatregelen is dit een weinig effectieve methode, blijkt uit onderzoeken. Je kunt mensen beter strategieën aanleren om van het roken af te komen."
"Als je mensen wilt helpen met stoppen, moet je goed in kaart brengen waarom mensen beginnen met roken. Daar wordt veel te weinig onderzoek naar gedaan."
Daarnaast zou ook het verhogen van de prijs mensen van het roken af kunnen houden, denkt Peters. "Dat helpt zeker. Maar dan moeten de prijzen ook weer niet zo hoog worden dat het illegaliteit in de hand werkt."