Europees associatieakkoord met Oekraïne alsnog een feit

• Marten Wiegman

  Redacteur internationale economie

Later dit jaar wordt er in Nederland een referendum over gehouden, maar desondanks treedt het vandaag al gedeeltelijk in werking: het associatieakkoord tussen EU en Oekraïne. Het was en is een belangrijke bron van spanning tussen Oekraïne en Rusland.

Voor Oekraïne is het akkoord hard nodig, want de economie zit zwaar in het slop. De Russische annexatie van de Krim en de oorlog in het oosten van het land eisen hun tol. Hoewel het land steun krijgt van een enorm IMF-programma, is de economie in 2015 met meer dan 10 procent gekrompen. De inflatie is inmiddels 44 procent.

Oekraïne hoopt op positieve effecten van het associatieverdrag met de Europese Unie. Het verdrag geeft Europese bedrijven betere toegang tot de 45 miljoen Oekraïense consumenten. Door vermindering van invoertarieven zou de handel moeten groeien. Bovendien belooft Oekraïne om Europese normen na te streven voor veel producten. Allemaal zaken die de economie moeten stimuleren.

Jaar geleden

Eigenlijk hadden deze maatregelen al ruim een jaar geleden moeten ingaan, maar Rusland verzet zich tegen nauwere banden tussen de EU en Kiev. En omdat Brussel al op veel fronten met Moskou overhoop ligt, beloofde de EU om de invoering van het associatieverdrag een jaar uit te stellen.

Het afgelopen jaar zijn er meer dan twintig bijeenkomsten geweest waarin Brussel van Moskou wilden horen op welke manier er aan de Russische bezwaren tegemoet kon worden gekomen. Vorige week liep die poging stuk. Volgens Europees commissaris van Handel Malmstrom bleven de Russen zich verzetten zonder concrete voorstellen te doen. En dus is het associatieverdrag nu alsnog een feit.

Referendum

Het associatieakkoord is een resultaat van jaren onderhandelen. Europa stelt hoge eisen aan Oekraïne. De corruptie moet worden bestreden, de rechtstaat moet worden versterkt en er moet van alles gebeuren op het gebied van burgerrechten en democratie. Ook moesten alle 28 EU-landen het verdrag ratificeren. Dat is ook gebeurd, maar in sommige landen moeten de parlementen zich er nog over buigen.

Dan komt ook Nederland om de hoek kijken. Op 6 april 2016 komt er een niet-bindende volksraadpleging over het associatieakkoord met Oekraïne, terwijl kabinet en Kamer al hun zegen hebben gegeven. En dus is het de vraag wat Nederland met de uitslag gaat doen.

De Oekraïense president Porosjenko sprak onlangs in Den Haag de hoop uit dat het akkoord gewoon doorgaat. Al is het maar vanwege de benarde economische situatie in zijn land.