Zuid-Afrika put vooral hoop uit het WK

Door correspondent Lucas Waagmeester, in Johannesburg

"Veel mensen zeiden: die Zuid-Afrikanen gaan het niet redden. Ze gaan de deadlines niet halen en u zult er niet veilig zijn."

Oud-aartsbisschop Desmond Tutu telde op 9 juli zijn zegeningen, twee dagen voor de WK-finale in zijn land: "De wereld is verrast. De manier waarop Afrika wordt afgeschilderd, is veranderd."

Zuid-Afrikanen zijn trots op wat het land heeft gepresteerd. De cynici hebben ongelijk gekregen. Het grootste sportevenement ter wereld, het eerste op Afrikaanse bodem, was een groot succes. Het jaar van het WK is voorbij, Zuid-Afrika blijft met een goed gevoel achter.

Mediaoffensief

De afgelopen maanden probeert een groep Zuid-Afrikanen de positieve sfeer die in het land hing tijdens het WK, vast te houden. Een aantal grote kranten en radiostations werkt samen in LeadSA, een mediaoffensief dat uit gaat van de gedachte dat Zuid-Afrika in juni en juli 2010 definitief heeft bewezen wat het land waar kan maken. En dat is blijkbaar veel meer dan we zelf vaak denken, zegt LeadSA.

In de kranten en op de radio komt onder het kopje LeadSA goed nieuws voorbij. Over arme Zuid-Afrikanen die tegen de stroom in het onmogelijke bereiken, over jongeren die zich laten testen op hiv-aids, over burgeracties tegen de neushoornstroperij. LeadSA wil het can-do-gevoel van het WK in leven houden. Het is zo het meest tastbare voorbeeld van het positivisme dat veel Zuid-Afrikanen koesteren sinds het WK.

FIFA

Tegelijk zijn er bij het opmaken van de balans van 2010 ook wel minder goede berichten. Zo vertelt Richard Maguire, hoofdredacteur van het voetbalweekblad Kickoff dat de wereldvoetbalbond FIFA Zuid-Afrika lijkt te zijn vergeten sinds het laatste fluitsignaal van de WK-finale. Voor het WK van start ging, beloofde de FIFA een deel van de WK-winst te zullen investeren in de ontwikkeling van voetbal in het land.

"Maar dat geld staat nog steeds op een Zwitserse bankrekening", zegt Maguire. Een miljard rand zou er komen, honderd miljoen euro. Voor jeugdopleidingen bijvoorbeeld. Via die opleidingen zou het voetbal echt gaan bijdragen aan de sociale ontwikkelingen van jongeren in Zuid-Afrika. En aan betere prestaties op het veld natuurlijk. Een beloofde lange termijninvestering die tot nu toe uitbleef. Maguire: "Ik heb niet het gevoel dat de FIFA serieus zijn best doet om ook na het WK aandacht aan Zuid-Afrika te besteden."

Greenpoint

Er is ook de nare bijsmaak die ze in Kaaptad beginnen te krijgen bij het prachtig gelegen nieuwe Greenpoint Stadium, dat voor het WK werd gebouwd. De FIFA eiste een stadion midden in de stad, met een capaciteit van 65.000 stoelen. Als dat er niet kwam, zou de halve finale (Nederland-Uruguay, gespeeld op 7 juli) aan de neus van Kaapstad voorbij gaan. De stad ging door de knieën. Maar wat velen al voorspelden voor het WK, bleek vlak erna; het immense gebouw is onmogelijk te exploiteren.

De exploitant, het consortium Sail Stade de France, besefte dat kort na het WK ook en stapte uit Greenpoint. De onderhoudskosten kwamen op het bord van de gemeente Kaapstad terecht: volgens de somberste schattingen bijna een miljoen euro per maand.

De stad heeft geen sportclubs die genoeg publiek trekken om kostendekkend in Greenpoint te spelen en er worden in Kaapstad te weinig mega-evenementen als concerten of grote congressen georganiseerd om het stadion aantrekkelijk te maken voor een geldschieter. Andere steden die nieuwe stadions bouwden voor het WK, kampen met hetzelfde probleem.

Debat

Zo ijlt het WK nog behoorlijk na in Zuid-Afrika. Het grootste volksfeest sinds de vrijlating van Nelson Mandela, zal nog lang tot debat leiden. Maar steeds met dezelfde ondertoon: de Zuid-Afrikanen hebben in 2010 definitief bewezen waar ze toe in staat zijn. Zo is het WK-voetbal een bron van hoop voor de toekomst.

Of zoals Desmond Tutu het verwoordde, vlak voor de finale Nederland-Spanje: "We zijn nu gastheer geweest van het grootste sportevenement ter wereld. Als we dat kunnen, dan kunnen we verdorie toch ook scholing geven aan al onze kinderen? Ziekenhuizen bouwen, vaccinaties verstrekken. Dat kan dan toch niet zo moeilijk zijn?"