Fransen kiezen voor veiligheid na 13 november

• Hans Brom

  Buitenlandredacteur

Ruim drie kwart van de Fransen vindt het prima dat na de aanslagen van 13 november de noodtoestand is uitgeroepen. De politie heeft nu vrij spel als het gaat om invallen, huiszoekingen en arrestaties.

Veel Fransen kunnen daar best mee leven en kiezen voor een gevoel van veiligheid. Ook al wordt de ongecontroleerde macht van de overheid enorm uitgebreid en de rechten van de burger juist ingeperkt.

President Hollande vindt dat het afkondigen van de noodtoestand, zoals nu is gebeurd, beter in de grondwet moet worden verankerd. Tenslotte is dat een forse ingreep in een westerse democratie.

Bijkomend voordeel voor hem is dat de maatregel hier en daar direct wat kan worden aangescherpt. Dat kondigde Hollande al een paar dagen na de novemberaanslagen aan en nu, ruim een maand later, is er een concreet voorstel waarover beide kamers van het parlement zich moeten buigen.

Stokpaardje

Een van de belangrijkste punten is dat iemand met een dubbele nationaliteit zijn Franse paspoort verliest na een veroordeling wegens terrorisme. Dat is een stokpaardje van het Front National en daarmee zeer controversieel binnen het Franse kabinet. Met name minister Taubira van Justitie voelde er niets voor.

Vanmorgen hakte president Hollande de knoop door: het afpakken van de Franse nationaliteit moet erin. Al is het een puur symbolische maatregel, gaf premier Valls tijdens de presentatie toe. Maar iemand die uit terroristische motieven zijn landgenoten naar het leven staat, verdient het volgens hem niet om nog langer Fransman te zijn.

Vrij spel

De meeste Fransen kunnen dan wel voor de extra bevoegdheden van de politie zijn, er is de afgelopen tijd ook wel het een en ander misgegaan. Sinds 13 november, toen de noodtoestand werd ingevoerd, zijn er 2900 huiszoekingen gedaan. De politie kon daarbij haar gang gaan, zonder tussenkomst van de rechter.

Er werden 443 wapens gevonden, waarvan 43 automatische geweren, onder meer kalasjnikovs. Drie keer zo veel als normaal, zei premier Valls. Een mooie oogst, zou je kunnen zeggen. Maar al die activiteiten hebben tot slechts twee justitiële vervolgonderzoeken geleid.

Klimaatactivisten

De noodtoestand is niet alleen gebruikt om terrorisme te bestrijden. Zo kreeg een aantal klimaatactivisten tijdens de milieutop in Parijs huisarrest. En er waren invallen bij vermoedelijke drugdealers. Allemaal zaken waarvoor de ruimere justitiebevoegdheden helemaal niet bedoeld waren.

Het plan voor de grondwetswijziging gaat nu naar het parlement. Het voorstel wordt wet als zowel de Nationale Assemblee als de Senaat het met drievijfdemeerderheid aanneemt. Het ziet ernaar uit dat dat gaat lukken.

De regering kan er ook voor kiezen er een referendum over uit te schrijven. Zolang bij veel Fransen het veiligheidsgevoel een hogere prioriteit lijkt te hebben dan democratische spelregels, staat het vrijwel vast dat ook in dat geval de voorstellen worden aangenomen.