Musea Brabant bundelen krachten in Jeroen Bosch-jaar

• Jeroen Wielaert

  Verslaggever

Op de wandeling door een moderne Tuin der Lusten komt onvermijdelijk de terreur van de moderne tijd aan de orde. In zijn video-installatie The Fish Pond Song verbindt kunstenaar Jeroen Kooijman de thema's van Jeroen Bosch met de conflicten van de 21e eeuw. Vanaf komende zaterdag is het kunstwerk te zien in het Stedelijk Museum 's Hertogenbosch.

De opening ervan is de aanloop naar een hele reeks exposities rond de legendarische Brabantse schilder. De Grand Bosch Tour voert in 2016 langs zeven musea in vier Brabantse steden.

Jeroen Bosch (1450-1516) doorbrak aan het eind van de middeleeuwen veel schilderkunstige conventies met zijn absurdistische voorstellingen van hemel en hel. Zijn beroemdste drieluik, de Tuin der Lusten, is de grote afwezige in de internationale manifestatie Bosch 500. die in 2016 op allerlei manieren tot uiting komt. Het werk blijft in het Museo del Prado in Madrid. Het is wel op verschillende manieren terug te zien als inspiratie voor moderne kunstenaars. Zoals dus in The Fish Pond Song.

Junglerivier

Kunstschilder Jeroen Kooijmans begon tien jaar geleden aan de video-installatie, zonder te beseffen dat het Boschjaar naderde. Bosch’ grote vijver op het middenpaneel van de Tuin der Lusten is door Kooijmans veranderd in een soort junglerivier uit Apocalypse Now, de anti-oorlogsfilm van Francis Ford Coppola. Je hoort gekabbel en geklots en ziet de projecties van soldaten in het water, vermomd in camouflage. Schrijver Tommy Wieringa heeft er Boschiaanse poëzie bij geschreven, te horen in de audiotoer: "Wie het meest op een plant lijkt, wint. Hoe plantaardiger, hoe stiller het gevecht."

In deel 1 van de installatie, The Lost Army, ligt al meteen de link met de actualiteit van nu. Kooijmans laat hier zien hoe een leger vecht tegen een onzichtbare vijand. Een paar dagen voor de opening vergelijkt hij dat met de actualiteit - aanslagen door schimmige terreurgroepen.

Kooijmans ziet dan ook een verband met de recente terreurgolf in Parijs, legt hij uit. "Ik ben altijd op zoek naar een ogenblik. Dat is ook de recente vreselijkheid in Parijs. Het is per ongeluk goed gekozen. Het is geen toeval, want toeval bestaat niet."

Jeroen Bosch zelf is in zijn eigen Den Bosch de grote ster in de tentoonstelling Visioenen van een genie. Deze expositie in het Noordbrabants Museum is de centrale opmaat van de manifestatie Bosch 500. Hij gaat open op 14 februari 2016.

Jeroen Bosch zorgt op deze manier vijf eeuwen na zijn sterven voor een historische bundeling aan Brabants cultureel ondernemen. In de aanloop naar de manifestatie zagen de deelnemende musea grote kansen voor een aaneenschakeling van tentoonstellingen. In totaal zijn het er zeven, in vier steden.