Ruimtetekort voor de doden in Hongkong

In het dichtbevolkte Hongkong eisen de doden steeds meer ruimte op van de levenden. Familieleden moeten soms maanden wachten op een piepkleine gedenkplek om de as van hun dierbare te bewaren. Sommige inwoners van Hongkong kiezen er daarom voor om de overledene op het vasteland van China te begraven.

Met een snel groeiende bevolking in China is een tekort aan begraafplaatsen al jaren een probleem. En het probleem zal alleen maar erger worden; men verwacht in 2025 zo'n 20 miljoen doden per jaar.

Chui Yuen, een gepensioneerde docent in Hongkong, moest maar liefst achttien maanden wachten voordat de urn van zijn moeder in aanmerking kwam voor een plekje in een gedenkmuur. En al die 18 maanden had hij de urn met de as van zijn moeder in huis bewaard.

"Maar dat is in strijd met de Chinese tradities", zegt Chui tegen persbureau AP. Chinezen geloven dat de as van een overledene moet worden bijgezet in een gedenkmuur opdat de geest van de dode vredig kan rusten. De urn mag ook begraven worden, maar het liefst zetten Chinezen de urn op een mooie rustige plaats.

Zo heeft Chui de urn met de as van zijn vader begraven. Nu denkt hij erover om die urn op te graven en naast de urn van zijn moeder te zetten.

De Chinese overheid komt met creatieve oplossingen om het tekort aan plaatsen voor de urnen tegen te gaan. Om mensen over de streep te trekken de as op zee uit te strooien, geven lokale regeringen soms flinke bonussen aan degenen die voor een 'zeemansgraf' kiezen. Maar dit slaat nauwelijks aan.

Vegen van de graven

Daarnaast heeft de regering de laatste jaren tienduizenden columbaria laten bouwen; urnenmuren. Maar ook die zullen de komende jaren niet genoeg plaats bieden. En nieuwe bouwen gaat ook niet zomaar; veel omwonenden zijn tegen de bouw. Een van de redenen is de mensenmassa die erop afkomt tijdens de jaarlijkse ‘Vegen van de Graven-festival’.

Tijdens dit zogenoemde Qingmingfestival komen familieleden naar het graf om papieren auto’s, laptops, huizen en nepgeld te verbranden zodat hun voorouders in het hiernamaals hier ook van kunnen genieten. Omdat tegenwoordig veel mensen gecremeerd zijn, worden er nog weinig graven schoongeveegd, maar de rest van de traditie wordt wel voortgezet.

Veel Chinezen hebben geen boodschap aan alle overheidsinitiatieven. Ze balen van het lange wachten en zoeken naar alternatieve oplossingen. Ze zoeken het bij particuliere investeerders, die columbaria laten bouwen. Maar dit is alleen mogelijk voor de rijkere Chinezen; de prijzen van een particulier plekje ligt tussen de 80.000 en 100.000 euro.

Ook particuliere investeerders zoeken naar een oplossing. Zo wil een groot Chinees bedrijf een high-tech urnencentrum bouwen met videoschermen met foto's en video's van de overledenen. Een project van zo'n 235 miljoen dollar. Maar ook op kleinere schaal wordt geëxperimenteerd, bijvoorbeeld met het verwerken van as in edelstenen voor juwelen.