Uitspraak in Haags jihadproces: grote vissen of vrome moslims?
Negen verdachten horen vandaag of ze veroordeeld worden in het grote jihadproces. De negen staan terecht in Den Haag wegens lidmaatschap van een terroristische organisatie die zijn oorsprong vond in de Haagse Schilderswijk. De groep zou anderen hebben aangezet tot het plegen van terroristische misdrijven in Syrië of Irak.
De verdachten hadden weinig op met de democratie, geloofden in een kalifaat, hadden sympathie voor IS en bewondering voor hen die strijden tegen het regime van de Syrische president Assad. Hun gedachtengoed verspreidden ze hoorbaar voor iedereen. Dat deden ze hard roepend en zwaaiend met islamitische vlaggen tijdens demonstraties in de Schilderswijk, maar ook via sociale media en in interviews met diverse media. Spektakelactivisten, noemde een van de getuige-deskundigen hen.
Vrome moslims
Ze zochten de grens op van wat kon binnen de regels van de rechtsstaat. Ze maakten volop gebruik van de vrijheid die de zo gehate democratische rechtsstaat hun bood. Vrome moslims met wellicht omstreden idealen, zo zien de verdachten en hun advocaten het.
Maar volgens het Openbaar Ministerie was het allemaal niet zo onschuldig. Het zijn leden van een criminele organisatie met een terroristisch oogmerk, zegt justitie. Het OM heeft zwaar ingezet op de zaak. Een langdurig onderzoek werd uitgevoerd met veel mankracht.
De conclusie van het OM: de verdachten riepen op tot terroristische misdrijven die gepleegd moesten worden in Syrië en Irak. Ze maakten zich schuldig aan ronselen en opruiing, en maakten de geesten van potentiële Syriëgangers rijp voor vertrek. Alles in georganiseerd verband, zegt het OM.
Grote vissen noemde de Haagse burgemeester Van Aartsen Azzedine C., Oussama C. en Rudolph H. toen ze werden opgepakt. De vraag is of deze grote vissen ook zware straffen zullen krijgen. Maakten ze gebruik van hun vrijheid van meningsuiting of zetten ze aan tot deelname aan de gewapende strijd in Syrië en Irak?
Tegenslagen
Nog tijdens het proces kreeg het OM een paar tegenslagen te verduren. De verdachten Oussama C. en Rudolph H. werden door de rechtbank onder voorwaarden vrijgelaten. Alleen Azzedine C. zit nog vast.
De vrijlating is geen garantie voor een lage straf, waarschuwde de rechter. Maar het lijkt er wel op te wijzen dat de straffen op zijn minst een stuk lager zullen uitvallen dan geëist. De kans is groot dat de twee niet terug de cel in hoeven.
Ook moest het OM de zwaarste aanklacht, het ronselen, tegen alle verdachten op een na laten vervallen. Als groep worden ze nog wel van ronselen verdacht, maar ook hier lijkt het bewijs niet erg sterk.
Winst en verlies
Hoewel de straffen mogelijk fors lager uitvallen dan geëist, noemde het OM de zaak eerder toch al geslaagd. De rust in de Schilderswijk in Den Haag is teruggekeerd, de demonstraties van jihadisten zijn gestopt en de uitingen op sociale media afgenomen. De jihadistische beweging heeft een ferme tik gekregen, aldus het OM.
De vraag is tegen welke prijs, waarschuwen deskundigen. Als een aantal verdachten niet wordt veroordeeld of een lagere straf krijgt, hebben ze lang ten onrechte in voorarrest vastgezeten. En of een beweging zwakker is als je minder van ze hoort, is een vraag die lastig is te beantwoorden.
De hoofdverdachten werden opgepakt voordat diverse gijzelaars door IS werden onthoofd en voor de aanslagen in Parijs. De maatschappelijke en politieke druk om jihadisme te bestrijden is groot. Aan de rechters is de taak om alleen te kijken naar de strafbare feiten die zijn begaan.
Hoe de vonnissen ook luiden, discussie zal er na afloop zijn. Bij hoge straffen zullen verdediging en deskundigen zeggen dat niet alleen naar de feiten is gekeken maar de maatschappelijke onrust is meegewogen. Bij lage straffen zullen vanuit Den Haag en het OM geluiden klinken dat het gevaar niet optimaal wordt bestreden.