Van vluchtelingen-hotspots komt in de praktijk weinig terecht
De identificatiecentra die de EU voor vluchtelingen wil opzetten komen nauwelijks van de grond. Nu al is zeker dat de deadline van eind november niet is gehaald. Sinds vorige week hadden de zogeheten hotspots zowel in Italië als in Griekenland moeten draaien. Maar van de beoogde elf centra zijn er momenteel slechts twee actief; één in Italië en één in Griekenland.
In een update van de Europese Commissie staat dat ook het doorplaatsen van 160.000 vluchtelingen naar andere EU-landen langzaam verloopt. In Italië staat de teller op 129, in Griekenland pas op 30. Alleen Finland, Frankrijk, Duitsland, Luxemburg, Spanje en Zweden namen asielzoekers over. De andere lidstaten, waaronder Nederland, deden dat nog niet. Wel stelde ons land honderd bedden ter beschikking.
In de nieuw op te zetten identificatiecentra moeten vluchtelingen snel te horen krijgen of ze Europa in mogen reizen of terug moeten naar het land van herkomst. In de hotspots worden behalve lokale politiediensten ook agenten van het grensagentschap Frontex en experts van het Europese asielbureau EASO ingezet.
Van de zes beoogde hotspots in Italië bestaan er vijf alleen op papier. In de Zuid-Siciliaanse havenstad Pozzallo, plaats van binnenkomst van veel migranten, zeggen lokale politieagenten dat "nog aan het identificatiecentrum wordt gewerkt". Bij de hekken van het centrum vertelt een politieman dat de hotspot binnenkort open moet gaan. "En nee, we hebben nog geen idee wanneer precies", zegt hij.
Italië beloofde Europa deze zomer hotspots in ruil voor de overname van 30.000 vluchtelingen die nu nog in het land worden opgevangen. Op Lampedusa zouden dagelijks 500 mensen worden gescreend. Ook Pozzallo (300), Porto Empedocle (300), Augusta (300), Taranto (300) en Trapani (400) deden mee. Maar alleen Lampedusa draait nu.
We willen geen hotspot, want je weet niet wie er allemaal in zo'n centrum binnenkomen.
Het beoogde Europese identificatiecentrum van de stad Augusta blijkt een plaat asfalt aan de rand van de haven. Plastic blokken markeren de omheining van de beoogde hotspot, dat is het enige. Het Italiaanse ministerie van Binnenlandse Zaken wees de plek lukraak aan als toekomstige locatie in Augusta, zegt burgemeester Cettina Di Pietro.
"We zitten hier niet te wachten op de komst van dat identificatiecentrum. Augusta heeft al het nodige binnen de gemeentegrenzen, waaronder een petrochemische industrie en een NAVO-basis. Een gevoelig object als een hotspot willen we er niet bij", zegt Di Pietro. "Zeker niet in het licht van de terreuraanslagen in Europa. Je weet gewoon niet wie er allemaal zo'n centrum binnenkomen."
Italië blijft herhalen dat de identificatiecentra er uiteindelijk allemaal zullen komen en dat het opzetten van de Europese hotspots nu eenmaal een enorm karwei is. "Het gaat langzaam, maar er is geen alternatief", zegt een coördinator van het ministerie van Binnenlandse Zaken in Rome.
"Als we die hotspots niet opzetten, lopen we het gevaar dat vluchtelingen zelf maar onderweg gaan en zo illegaal Europa binnenlopen, in de handen van mensenhandelaren. Het alternatief is illegaliteit. We hebben gewoon geen keus", aldus de ambtenaar.
In 2015 kwamen tot nu toe 141.000 vluchtelingen via Italië de Europese Unie in. Dat cijfer is lager dan vorig jaar, toen ruim 170.000 migranten in Italië binnenkwamen. Een verklaring daarvoor is dat met name vluchtelingen uit Syrië tegenwoordig de route via Turkije en Griekenland nemen.