'Mijn vrienden dwongen mij te kiezen tussen IS en al-Nusra'

"Ik heb op weg naar Nederland en in de Nederlandse opvang geen IS-strijders gezien", zegt Mustafa. Hij is een Syrische media-activist die contacten had met Jabhat al-Nusra en Islamitische Staat, twee organisaties die bij ons te boek staan als terroristisch. Nu zit hij in een opvangkamp ergens in Nederland, waar verslaggever Lex Runderkamp met hem sprak.

Hij bevestigt daarmee de uitspraak die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) deed na de aanslagen in Parijs. "We hebben nog nooit iemand met een IS-achtergrond betrapt in de stroom asielzoekers", zei Rob van Lint, hoofd van de IND.

Genoeg geld

Verslaggever Lex Runderkamp zegt dat Mustafa niet verwacht dat er later nog IS-strijders met de vluchtelingen mee zullen komen. "Als IS opdrachten wil geven, doen ze dat vaak een-op-een via een imam die iemand in Europa opdracht geeft iets te doen. IS heeft genoeg geld om op een andere manier te reizen."

Lex Runderkamp kwam jaren geleden al in contact met de jonge Syriër via een groep Syrische media-activisten. "Dat zijn vaak jonge jongens die journalisten en hulpverleners helpen door oorlogsgebieden heen op de plaats van bestemming te komen."

Mustafa, die onder een gefingeerde naam zijn verhaal wil doen, heeft zijn verleden bij al-Nusra verzwegen tegenover de IND. Hij voelt zich daar niet echt schuldig over. In de strijd tegen het Syrische regime van president Assad is Jabhat al-Nusra in zijn ogen de enige groep die fatsoen kent.

"In het Westen hebben wij alle reden om Jahbat al-Nusra op de lijst van terroristische organisaties te zetten, maar in Syrië heeft deze organisatie ontzettend veel steun van Syriërs", benadrukt Runderkamp. "Al-Nusra is weliswaar religieus heel fanatiek, maar zelf nu ook in oorlog met IS over de macht in Syrië."

Gehersenspoeld

Mustafa zat eerst bij het Vrije Syrische Leger, maar dat was verzwakt en corrupt. Zijn vrienden die voor IS kozen, herkent hij niet meer. Gehersenspoeld, vermoedt hij. "Ze lieten me foto's op hun mobieltjes zien van gruwelijkheden, slachtpartijen. Ze dwongen mij te kiezen voor IS of Jabhat al-Nusra en toen ben ik gevlucht naar Turkije."

Volgens Lex Runderkamp is Mustafa vervolgens via de "klassieke route" naar Nederland gekomen, over zee en door andere landen heen.

In verschillende kampen in Nederland kwam hij zijn oude vijanden weer tegen. Mustafa zei dat de oorlog in Syrië soms in de kampen doorgaat. "Jongens die voor Assad hebben gevochten en Iraniërs en Irakezen die misdaden in Syrië hebben gepleegd en daar nog steeds trots op zijn. Er wordt in sommige kampen daarom soms fel gevochten, maar het gaat zogenaamd nooit over de oorlog in Syrië."

"Als iemand een kopje thee laat vallen of een lepeltje raakt zoek, dan wordt daar een enorme kwestie van gemaakt. Dan vallen er ook wel klappen. Maar de leiding van het kamp hier zegt altijd: 'geen politiek; het kan me niet schelen wie jullie steunen, als er iemand vecht dan word je gestraft en gooien we je uit de asielprocedure'."