Toekomstscenario schetst kansen en knelpunten Nederland

De Nederlandse economie is veerkrachtig genoeg om het land de komende jaren weer aan groei te helpen, maar het zal niet zo uitbundig meer zijn als vroeger. De vergrijzing neemt toe en er komen meer migranten.

Het verkeer op de weg groeit maar kan voorlopig nog wel doorrijden. De luchtvaart wordt steeds belangrijker waardoor Schiphol tegen de geluidsgrenzen aanloopt. En voor de energievoorziening zal Nederland nog jaren sterk leunen op olie en gas.

Het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) hebben twee toekomstscenario's ontwikkeld voor 2030 en 2050, om toekomstige knelpunten en kansen bloot te leggen. Beleid kan daarop worden afgestemd.

In het ene scenario wordt gerekend met een stevige economische groei van 2 procent per jaar en een flinke bevolkingsaanwas. In het minder optimistische scenario gaan de toekomstplanners uit van matige groei en een beperkte ontwikkeling van de bevolking.

Vergrijzing

De toenemende vergrijzing en de lagere bevolkingsgroei drukken de groei, ofschoon mensen langer zullen doorwerken. Nu is 1 op de 6 Nederlanders ouder dan 65 jaar, in 2050 is dat 1 op de 4.

Een belangrijke maar ook heel onzekere factor zijn asielzoekers en immigranten. Meer immigranten betekent meer kinderen en meer werkenden. Maar de vraag is of ze komen en in Nederland blijven. Bij stevige economische groei zijn er in 2050 19 miljoen inwoners, bij minder groei 16 miljoen.

Het aantal huishoudens zal in het optimistische scenario sterk toenemen, van ruim 7,5 miljoen nu naar 9,5 miljoen in 2050. Kinderen gaan eerder het huis uit, wonen langer alleen en ouderen wonen langer zelfstandig. Het aantal alleenstaanden groeit van 3 miljoen nu naar 4,5 miljoen over 35 jaar.

Stad en provincie

De steden zullen de komende jaren blijven groeien. In het groeiscenario groeit de bevolking in de Randstad anderhalf keer zo hard als elders in het land. Mensen trekken naar de Randstad, er wonen steeds meer jonge mensen en die krijgen weer kinderen. De groei in de steden zal ten koste gaan van de provincies. In Limburg, Zeeland en Groningen zal de bevolking krimpen.

De grootste grondgebruiker in Nederland is en blijft de landbouw, hoewel er meer gebouwd gaat worden en er meer ruimte voor natuur komt. Het milieu komt door strengere Europese milieuregels minder onder druk te staan. Bij stevige economische groei zullen consumenten ook bereid zijn om meer te betalen voor minder intensieve landbouw, wat de natuur en de waterkwaliteit ten goede komt.

Onzekerheid

In werkelijkheid kan het allemaal anders lopen. Als Schiphol zijn overstapfunctie verliest of ingrijpende klimaatmaatregelen genomen worden, ziet de toekomst er heel anders uit.

CPB en PBL noemen verder ICT-ontwikkelingen, automatisch rijden en de olieprijs belangrijke onzekerheidsfactoren.