Recht op vuurwapen in VS blijft fier overeind staan
Het is een van de dierbaarste vrijheden in de Verenigde Staten, en tegelijk een van de dodelijkste: het grondwettelijke recht om een vuurwapen te bezitten.
Begin deze maand werd in Chicago het 9-jarige jongetje Tyshawn Lee doodgeschoten. Een weerloos slachtoffer in de bloedige bendeoorlog die de stad de bijnaam Chiraq opleverde, omdat er op sommige dagen meer Amerikanen worden doodgeschoten dan tijdens de oorlog in Irak.
Volgens de macabere Chicago Shotclock wordt elke drie uur iemand in de stad neergeschoten en elke zeventien uur is er een schietpartij met dodelijke afloop. Dat brengt de stand op het moment van dit schrijven op 400 doden in 2015.
Het aantal doden bij schietpartijen in heel de VS dit jaar is tot nu toe 11.466. Dat is vier keer het aantal mensen dat op 11 september 2001 omkwam bij de aanslagen in New York, de grootste terreuraanslag in de Amerikaanse moderne geschiedenis.
En toch blijft het tweede amendement van de Amerikaanse grondwet fier overeind staan. Aan het recht op het dragen van vuurwapens dient niet getornd te worden. Hoe omstreden ook, en hoe gehaat misschien door sommigen.
De meeste Amerikanen zien het als een historisch verworven vrijheid die de Verenigde Staten en hun ooit gewonnen strijd voor onafhankelijkheid tot in de wortels symboliseert. Een Amerikaan moet zich te allen tijde kunnen bewapenen. Tegen vijanden van buiten de grenzen of desnoods tegen de eigen regering, mocht die zich tegen het volk keren.
Verborgen wapen
Vraag een gemiddelde wapenbezitter zijn aankoop te verklaren en je hoort steevast: "Om mijzelf te beschermen." Al komt de dreiging allang niet meer van een tirannieke overheid of een mogelijke invasie van de Sovjets, veel Amerikanen voelen zich met een vuurwapen beter beschermd tegen criminelen. Of tegen de gevaarlijke gek die zijn persoonlijke frustraties met een machinegeweer botviert op bioscoop- of winkelpubliek. "De beste verdediging tegen een slechterik met een wapen is een goed persoon met een wapen", hoor je dan vaak.
Verschillende onderzoeken lijken dat argument te weerleggen. Ja, er zijn incidenten waarbij een burger met een verborgen wapen op zak een schutter wist uit te schakelen. Maar dat zijn uitzonderingen.
Een ander groot debat gaat over het arsenaal dat iedere Amerikaan in elke wapenwinkel kan kopen. Waarom moet de buurjongen zich thuis kunnen 'beschermen' met een Bushmaster AR-15 machinegeweer én een Glock 10-mm handvuurwapen én een shotgun én een 9-mm Sig Sauer? Of heeft die buurjongen soms andere plannen?
Met exact deze wapens schoot de 20-jarige Adam Lanza in 2012 zijn moeder dood en daarna 26 leerlingen en docenten van de Sandy Hook-school in Newtown. Adam was een stille jongen met persoonlijkheidsstoornissen. Zijn alleenstaande moeder kocht de wapens omdat dit een van weinige voorliefdes was die ze met haar zoon kon delen.
Falend beleid
De aanvankelijke shock over het bloedbad leidde tot een ultieme poging van de regering-Obama om het vuurwapenbezit aan strengere regels te onderwerpen. Elke voorgestelde maatregel sneuvelde in het Congres, waar de machtige wapenlobby alom vertegenwoordigd is. Zelfs een simpel initiatief om kopers te onderwerpen aan een backgroundcheck haalde het niet.
Nog een opvallend resultaat van de massamoord in Newtown. Vuurwapenvereniging NRA zag het aantal nieuwe leden snel stijgen. Mensen wilden hun gezinnen meer dan ooit beschermen tegen school-shooters.
Straatgeweld
Maar hoeveel mensen komen eigenlijk om bij zulke traumatische gebeurtenissen? Grootschalige schietincidenten met vier of meer geraakte mensen eisten dit jaar 375 levens. Hoe erg ook, dit aantal valt in het niet bij het totale aantal doden door schietpartijen in de VS.
Wie die andere slachtoffers zijn? Vaak jonge zwarte mannen, gedood in de achterbuurten van grote steden, ver weg van de overwegend blanke mannen die zeggen zich te moeten wapenen tegen geweld.
Toch vallen ook in keurige buurten slachtoffers. Ruim 1600 Amerikanen stierven dit jaar door ongelukken met vuurwapens. Een pistool dat per abuis afging of een kind dat een revolver van papa aanzag voor speelgoed.