Vluchtelingencrisis overschaduwt Merkels feestje
Niemand had verwacht dat ze het zo lang zou volhouden, volgens haar biograaf ook zijzelf niet. Angela Merkel is morgen alweer tien jaar bondskanselier van Duitsland. Tijd om het uitgebreid te vieren, heeft ze niet, want de vluchtelingencrisis eist al haar aandacht op. Door haar uitgesproken houding heeft ze veel aan steun onder de bevolking en in haar eigen partij verloren.
Dat werd bijvoorbeeld gisteren op het CSU-congres in München weer al te duidelijk. De conservatieve zusterpartij van Merkels CDU in München nam een motie aan waarin een vluchtelingenquotum wordt geëist.
Onder druk
Merkel is hiertegen, zegt dat het juridisch niet eens mogelijk is en moest haar beleid in het hol van de leeuw verdedigen. Dat lukte maar matig. CSU-leider Seehofer bleef erbij: "Zonder quota redden wij het helemaal niet." Hij kreeg een daverend applaus.
De steun voor Merkel neemt inderdaad af, maar dat is ook logisch. Niemand is tien jaar lang populair.
Merkel staat dus flink onder druk, maar haar positie is niet echt in gevaar. Stefan Kornelius, Merkel-kenner en biograaf: "De steun voor Merkel neemt inderdaad af, maar dat is ook logisch. Niemand is tien jaar lang populair. Daarbij, er zijn nog geen verkiezingen in zicht. En ook al was dat wel zo, dan zijn er ook geen kandidaten die kans maken." Merkel is volgens Kornelius 'alternativlos', wat betekent dat niemand in haar schoenen kan staan.
Ook Peter Altmaier, minister van het Kanzleramt en al vanaf het begin een vertrouweling van Merkel, verdedigt haar: "De tien jaar dat Merkel bondskanselier is, behoren tot de tien beste jaren van Duitsland ooit."
Grote gebaren
Haar succes is vooral te danken aan de stabiliteit in Duitsland tijdens het grootste deel van haar regeerperiode. En zo is Merkel ook als persoon. "Ze is niet pompeus, niet ideologisch. Ze argumenteert, zoekt het compromis. Ze benadert problemen als een wetenschapper", zegt Kornelius.
Ze is geen vrouw van de grote gebaren of in ieder geval bijna nooit. Soms maakt ze een uitzondering, zoals in 2011. Toen besloot Merkel, kort na de kernramp in Fukushima, om abrupt alle kerncentrales in Duitsland te sluiten: de Energiewende. Het laatste jaar neemt ze steeds vaker de leidende rol op zich, zoals in de Oekraïne-crisis en bij de 'redding' van Griekenland.
Bepalend voor haar carrière is volgens kenners Merkels beslissing om vluchtelingen van het station in Boedapest door te laten reizen naar Duitsland. Ze oogst daarmee lof, maar ook veel kritiek. Haar optimistische motto "Wir schaffen das" zou de stroom vluchtelingen hebben vergroot.
Stelling nemen
Hoe komt het dat ze hierin zo stelling neemt? Volgens Kornelius komt het mede door haar achtergrond. "De val van de muur heeft haar gevormd. Die leerde haar dat een land, de DDR, door een traumatische tijd kan gaan en het te boven kan komen. Daarom ziet ze het vluchtelingenvraagstuk als een uitdaging: niet alles is negatief, we kunnen er ook door groeien."
Ze is in tien jaar autonomer geworden, vraagt minder advies, vertrouwt meer op haar eigen oordeel. Ze heeft rust gevonden.
Het verloop van de vluchtelingencrisis is onlosmakelijk verbonden met Merkels nalatenschap. Het zal volgens Merkels vertrouweling Altmaier ook bepalen of ze zich nog een keer verkiesbaar stelt in 2017. "Ruud Lubbers zei in 1986: laat mij m'n karwei afmaken. Dat is ook onze opdracht. Of Merkel vindt dat haar karwei in 2017 af is, moeten we dan nog maar zien."
- EPA
Merkel in haar beginjaren met haar toen nog kenmerkende page-kapsel - Getty Images
In de beginjaren oogde Merkel kleurloos maar tijdens haar regeerperiode werd haar kleding en kapsel steeds moderner - Getty Images
Merkel met haar politieke mentor en voorganger oud-bonskanselier Kohl in 1991 - Reuters
De ruit, de karakteristieke pose van Merkels handen - Getty Images
Haar handen zijn zo herkenbaar dat ze zelfs op verkiezingsposters van haar partij prijken - Hollandse Hoogte - Corbis
Merkel hult zich het liefst in ingetogen kleding. Deze avondjurk tijdens een operabezoek in 2008 is uitzonderlijk voor de kanselier - EPA
Kanselier Merkel met de Franse president Hollande tijdens hun gezamenlijke toespraak tot het Europese parlement eerder dit jaar - AFP
Merkel is al tien jaar aan de macht. Ze oogt nog steeds fit. Al moest ze eerder deze week even niezen - AP
Merkel wacht op de Italiaanse premier Berlusconi tijdens een bezoek in 2011. Haar relatie met Berlusconi is koel door verschillende incidenten - EPA
Merkels relatie met de Russische president Poetin is ongemakkelijk. Aan de ene kant heeft Duitsland Rusland nodig. Aan de andere kant is Merkel fel tegen het Russische ingrijpen in Oekraïne - Getty Images
De bondskanselier blijft meestal neutraal, maar soms schiet ze uit haar slof en laat ze duidelijk haar ongenoegen blijken - AFP
Bondskanselier Merkel staat ook bekend om haar humor. Hier lacht ze met de Amerikaanse vice-president Biden in 2009
De tien jaar bondskanselierschap hebben Merkel veranderd. "Ik heb haar meerdere keren ontmoet en in het begin liet ze nog wel eens zien hoe goed ze mensen na kon doen: de paus, George Bush, Sarkozy. Dat doet ze nu niet meer", zegt biograaf Kornelius.
Eigen oordeel
"Ze schermt het beetje privé dat ze heeft, beter af. Maar in haar werk is ze veel zelfverzekerder geworden. Ze heeft inmiddels alles meegemaakt, veel crises doorstaan. Ze is hierdoor veel autonomer geworden, vraagt minder advies, vertrouwt meer op haar eigen oordeel. Ze heeft rust gevonden.
