Nieuw station Arnhem: het lijkt een mammoettanker op z'n kop

• Maino Remmers

  Verslaggever

Toch nog shovels die op en neer rijden en een knetterend aggregaat. Een trap waar nog tegels ontbreken, maar voor de rest is station Arnhem af. Bijna negentien jaar was er sprake van een bouwput en kende het project flinke tegenvallers. Zowel financiële als bouwtechnische. Wie nu op het stationsplein aankomt, stuit op een futuristisch gebouw.

In de volksmond heet het "De Gletsjer", "De Golf" of "De Walvis". Opvallend is het golvende dak. "Het lijkt op een mammoettanker op z'n kop", zegt Jan Mulder, regiodirecteur van ProRail.

Het oude station in Arnhem was veel te klein en dus werd begin jaren 90 besloten om een station te bouwen dat past bij de toekomst. Toen de oude stationshal was afgebroken, bleek de financiering niet rond te komen en lag de bouw een tijd stil. Het hele stationsgebied werd op de schop genomen, er kwamen kantoortorens en een nieuw busstation waar ook de bekende trolleybussen hun halte hebben.

"Arnhem is een stad met heel veel niveauverschillen en dat zie je terug in het ontwerp van architect Ben van Berkel", zegt Mulder. Hij duidt op de glooiende hellingen die de reiziger van het perron naar fietsenstalling, taxi, bus of parkeergarage leiden. "De bedoeling was dat degene op de fiets snel het spoor kan bereiken zonder dat reizigersstromen op elkaar botsen."

Arnhem behoort tot de Nieuwe Sleutel Projecten: stations die aan een hogesnelheidslijn liggen, kregen een extra impuls van de rijksoverheid. Dat kwam Arnhem wel van pas: alleen al de kosten van de stationshal waren geraamd op 65 miljoen, maar die liepen op tot 90 miljoen euro. Een gloednieuwe tunnel stortte in en jarenlang moesten reizigers langs allerlei obstakels en portalen van en naar de trein.

"Ook wij als buurtbewoners hebben dik achttien jaar heel veel overlast gehad van de bouw. Files van vrachtwagens, herrie en stof", zegt een bewoner uit de Bergstraat, vlak naast het station. "Dit is een megalomaan gebouw, het lijkt het station van Tokio wel. Maar ik vind het wel mooi. Ik ga toch wel naar de opening vandaag."

Het totale project kostte zo'n 625 miljoen euro.

Ontmoetingsplek voor date

Jan Mulder van ProRail wijst op de brede traverse. "De oude was zeven meter breed, deze ruim twintig. Het oude station zou de reizigersstroom niet meer aan hebben gekund."

Opvallend is de 'Wolk". Een kunstwerk van honderden knipperende ledlampjes dat aan het gebogen dak van de hal hangt. Een handige ontmoetingsplek voor een date. En op een prominente plek in de hal zit de 'Huiskamer'. Tussen een naaimachine en kamerplanten kun je er koffie drinken en even met iemand wat bespreken of uitrusten.

"We hadden hier een veel commerciëlere bestemming aan kunnen geven", zegt Mulder. "Zoals een snackbar of een supermarkt to go. Maar hier zie je dat de keuzes tegenwoordig anders worden gemaakt. Gekozen is voor de reiziger. Ook het VVV-kantoor heeft er een balie."

Helemaal af is het stationsgebied nog niet, er komen nog kantoren te staan. "Met dit station rekenen we ook af met het imago van de wederopbouw", zegt wethouder transport Gerrie Elfrink. "Die snelle en goedkope bouw in het centrum van Arnhem dat na de oorlog in puin lag."

Volgens de wethouder is het merkbaar in de stad waar ze nooit zo trots waren op de gebouwen die er staan. Deze ochtend pakken heel wat reizigers hun mobieltje om foto's van de opmerkelijke architectuur te maken. Duizenden ballonnen aan het plafond, overal muzikanten en er zitten sneldichters in de hal.

Vanavond om 18.30 uur opent staatssecretaris Dijksma het nieuwe station. Het is nog niet duidelijk of het ook "Arnhem Centraal" zal heten. "Daar zijn allerlei criteria voor, zoals het aantal in- en uitstappers per dag en of er internationale treinen stoppen", zegt Jan Mulder van ProRail.

Maar de Arnhemmer heeft al genoeg bijnamen voorradig. In ieder geval is het ook een mooie skatehal, met wieltjes onder je voeten rol je zo door het hele gebouw heen.