Kabinet: desnoods vluchtelingen op straat zetten
Hugo van der Parre
Researchredacteur
Het kabinet laat een vergaand scenario voorbereiden voor het geval dat er echt geen bedden voor asielzoekers meer worden gevonden. Er wordt over gedacht om in dat geval jonge, gezonde mannen niet meer toe te laten tot de opvang en ze met wat zakgeld de straat op te sturen. Dat zeggen verschillende bronnen tegen de NOS en blijkt uit een document dat de NOS heeft ingezien.
Het gaat om een uiterste noodmaatregel: als het echt niet anders kan, moeten alleenreizende volwassen asielzoekers voor zichzelf zorgen.
De regeringspartijen VVD en PvdA voelen er voorlopig niets voor, maar het plan wordt tot op kabinetsniveau serieus besproken. Het is afgelopen weken uitgewerkt in een werkgroep met vertegenwoordigers van onder andere de Dienst Vreemdelingenzaken, de IND, het COA en de politie. Eind oktober is het voorgelegd aan staatssecretaris Dijkhoff van Veiligheid en Justitie. Het noodscenario wordt ook genoemd in een notitie die afgelopen vrijdag bij de ministerraad op tafel lag.
Onrust
De politie heeft het noodscenario met klem afgeraden. Als asielzoekers op straat zwerven, kan dat leiden tot grote onrust onder de bevolking.
Ook zouden burgemeesters grip verliezen op wat er in hun gemeente gebeurt. Bovendien zou alle zicht op de verblijfplaats van asielzoekers verloren gaan en zouden identificatie, controle van het vluchtverhaal en beheersing van radicalisering veel moeilijker worden.
Tekort
Het kabinet vindt het nodig om over dit soort scenario’s na te denken, omdat onduidelijk is hoe de instroom van vluchtelingen zich de komende tijd ontwikkelt.
Een bron zegt dat als er niets extra’s gebeurt, er eind dit jaar een tekort van bijna tienduizend bedden kan zijn. Een andere bron houdt het erop dat het noodscenario dit jaar waarschijnlijk nog niet nodig is, maar mogelijk wel volgend jaar als de instroom nog veel hoger zou worden.
Bestuurlijke wil
De werkgroep die het noodscenario heeft uitgewerkt legt de schuld van het dreigende opvangtekort bij gemeenten die in gebreke blijven. Er zouden in principe wel genoeg bedden zijn, maar het ontbreekt aan bestuurlijke wil en politiek en maatschappelijk draagvlak om ze aan te bieden, aldus de werkgroep.
Het ministerie van Veiligheid en Justitie zegt in een reactie dat er inderdaad wordt nagedacht over wat er moet gebeuren als het op een dag niet lukt voldoende opvang te regelen. "Dat moet niet verward worden met een plan dat we graag uitvoeren. We blijven elke dag met alle gemeenten in de weer om de opvang te regelen", aldus een woordvoerder van het ministerie.
VVD en PvdA
De regeringspartijen PvdA en VVD zeggen het geen goed idee te vinden. VVD-fractieleider Zijlstra zegt dat het leidt tot een veiligheidsrisico op straat. "Dan kunnen we beter zeggen: 'u komt het land niet in'."
PvdA-leider Samsom zegt: "We zijn nog het enige land in Europa waar dit niet hoeft en wat mij betreft blijft dat zo. Dit is het slechtste scenario."