Knoops: oorlogsverklaring Rutte kan grote gevolgen hebben

"ISIS is onze vijand, daarmee zijn we in oorlog." Die woorden, die premier Rutte gisteren uitsprak in een persconferentie naar aanleiding van de aanslagen in Parijs, krijgen mogelijk grote gevolgen. Volgens advocaat en hoogleraar internationaal recht Geert-Jan Knoops kan de uitspraak onder meer van invloed zijn op processen tegen verdachte jihadisten.

"De verklaring van Rutte kan betekenen dat mensen die zich vanuit Nederland aansluiten bij IS op een andere grondslag vervolgd kunnen worden", zegt Knoops in het NOS Radio 1 Journaal.

"Tot dusver had het Openbaar Ministerie veel moeite om aan te tonen dat bepaalde voorbereidingen voor een reis naar Syrië bedoeld zijn om deel te nemen aan een gewapend conflict. Maar nu de premier zegt dat we in oorlog zijn, kan het OM gebruikmaken van een ander wetsartikel. Dat artikel zegt dat iemand die in tijd van oorlog steun verleent aan de vijand, of de Staat in tijd van oorlog benadeelt, ook als strafbaar kan worden aangemerkt."

Symbolisch

Minister Koenders van Buitenlandse Zaken zei gisteravond dat de woorden van Rutte vooral symbolisch bedoeld zijn, maar dat maakt volgens Knoops weinig uit.

"Onder het internationaal recht is een oorlogsverklaring ook niet echt meer vereist. Veel belangrijker is de feitelijke toestand. Als Nederland deelneemt aan bombardementen tegen IS, dan is Nederland deelnemer aan het gewapende conflict, lees oorlog; zonder dat daar een formele oorlogsverklaring voor hoeft te worden afgegeven. Het is vooral de combinatie van de Nederlandse bombardementen én de woorden van Rutte, die het feit dat Nederland deelneemt aan dit gewapende conflict versterkt."

Griezelig

De toespraak van Rutte was in lijn met de woorden van de Franse president Hollande, die direct na de aanslagen van vrijdagavond al sprak van een oorlogsdaad. Die woordkeuze leidde her en der tot gefronste wenkbrauwen.

"Een griezelige, bijna woordelijke herhaling van wat George W. Bush in het Amerikaanse Congres zei kort na de aanslagen van 11 september", reageert de Vlaamse schrijver David Van Reybrouck in een commentaar op de website van de VRT. "U bent erin getuimeld, met open ogen nog wel, Monsieur le Président", richt hij zich tot Hollande. "U bent erin getuimeld, omdat u precies geeft waar de terroristen op hoopten: een oorlogsverklaring. U hebt hun uitnodiging tot jihad met graagte aanvaard. In uw poging om kordaat te reageren loopt u het levensgrote risico de spiraal van geweld nog verder te laten escaleren. Dat lijkt mij niet verstandig", aldus Van Reybrouck.