Dopingexpert De Boer: waarom nu pas?
Oud nieuws, noemt hij de bevindingen van de WADA-commissie die onderzoek heeft gedaan naar de wantoestanden in de Russische atletiek. "Maar toch was ik wel wat verrast door enkele details. Dat geheime lab in Moskou bijvoorbeeld", zegt de Nederlandse dopingexpert Douwe de Boer, verbonden aan het Maastricht Universitair Medisch Centrum. "Veel wisten we echter al."
Klokkenluiders
De Boer volgt de zaak met grote belangstelling. En vraagt zich vooral af waarom het onderzoek van het wereldantidopingbureau WADA pas afgelopen jaar is uitgevoerd, nadat de Duitse tv-zender ARD een documentaire over alle grove misstanden in de Russische atletiek had uitgezonden.
De Boer: "Dezelfde klokkenluiders die naar de Duitse tv zijn gegaan, hebben zich al veel eerder met dezelfde informatie bij het IOC en WADA gemeld."
In Rusland behoort omkoping tot de manier van leven.
Allang duidelijk
"Waarom zijn die klokkenluiders naar de tv gegaan om aandacht te krijgen? In de aanloop naar de Spelen van Sotsji in 2014 was allang duidelijk dat er iets ernstigs aan de hand was. Waarom is WADA pas eind 2014 in actie gekomen? Wie had daar belang bij?"
"Voor Sotsji dreigde WADA al de accreditatie van het lab in Moskou in te trekken. Het antidopingbureau stelde destijds een ultimatum. Daar heeft nooit meer iemand wat van gehoord."
Opvallende trend
De NOS liet op een rijtje zetten hoeveel overwinningen grootmachten als Rusland, China en de Verenigde Staten in de afgelopen negen jaar hebben behaald op internationale toernooien zoals wereldbekerwedstrijden, EK's, WK's en Olympische Spelen, op de disciplines die in 2016 en 2018 op het olympisch programma staan.
Het jaar 2013 springt er bij de Russen uit, met ruim 8 procent van het totaal aantal te winnen evenementen. Dat was een eenmalige piek.
De Boer kan niet zoveel met de cijfers. "Je kunt hier geen conclusies aan verbinden. Het gaat er niet alleen om hoe goed jezelf op een bepaald moment bent, maar ook hoe goed of zwak de tegenstanders zijn tijdens een evenement."
Goede prestaties dopinglab Moskou
De Boer kijkt liever naar andere statistieken. Het WADA beoordeelt de geaccrediteerde dopinglaboratoria en publiceert de bevindingen op de website.
"En dan kun je zien dat het dopinglab in Moskou de afgelopen jaren heel goed heeft gepresteerd. Waar in het verleden de nieuwtjes op gebied van opsporing vooral uit Keulen kwamen, heeft Moskou de laatste jaren op dat gebied heel goed gepresteerd. Dat heeft ongetwijfeld te maken met het grote budget dat ze daar hebben. Ze hebben veel geïnvesteerd in apparatuur."
De goede resultaten van Moskou en de bevindingen van de WADA-commissie zorgen bij De Boer echter ook voor vraagtekens. "Het ligt eraan hoe je de nieuwe technieken gebruikt. Dat kan zijn om doping op te sporen, maar je kunt het natuurlijk ook op een andere manier invullen", legt hij de link naar het voorkomen dat atleten betrapt worden.
Overwinningen Russische, Chinese en Amerikaanse atleten op olympische disciplines (zomer en winter)
| Jaar | Totaal aantal overwinningen | Overwinningen Rusland | Percentage Rusland | Overwinningen China | Percentage China | Overwinningen Amerika | Percentage Amerika |
| 2007 | 5.163 | 263 | 5,09% | 435 | 8,43% | 646 | 12,51% |
| 2008 | 5.213 | 283 | 5,43% | 408 | 7,83% | 543 | 10,42% |
| 2009 | 5.367 | 282 | 5,25% | 428 | 7,97% | 570 | 10,62% |
| 2010 | 5.789 | 314 | 5,42% | 476 | 8,22% | 591 | 10,21% |
| 2011 | 6.360 | 330 | 5,19% | 460 | 7,23% | 622 | 9,78% |
| 2012 | 6.106 | 359 | 5,88% | 412 | 6,75% | 610 | 9,99% |
| 2013 | 6.742 | 555 | 8,23% | 402 | 5,96% | 656 | 9,73% |
| 2014 | 7.033 | 435 | 6,19% | 493 | 7,01% | 667 | 9,48% |
| 2015 | 6.986 | 404 | 5,78% | 387 | 5,54% | 714 | 10,22% |
| Totaal | 54.759 | 3.225 | 5,89% | 3.901 | 7,12% | 5.619 | 10,26% |
Vreemd bezoek
De Boer bezocht in 1989 het dopinglaboratorium in Moskou. Het werd een vreemd bezoek. Het groepje buitenlandse experts kwam in een laboratorium waar het doodstil was.
"Normaal is er in zo'n lab veel bedrijvigheid, veel geluid. Destijds was er niets. Muisstil, geen apparaat stond aan, alles was perfect schoongemaakt. Nooit eerder heb ik zoiets meegemaakt en later ook niet meer", kijkt hij terug op het merkwaardige bezoek.
Juridisch lastig
De Boer vraagt zich af of de Russische atleten allemaal geschorst kunnen worden, zoals nu overal wordt geopperd. "Als ruim 1.400 monsters zijn weggegooid, zie dan maar eens te bewijzen dat al die atleten positief waren. De bewijslast is voor een groot deel verdwenen. Juridisch wordt het dan een lastig verhaal."
Ik denk dat ze ons in Moskou gewoon een beetje uitlachen. Zo van: zoek het lekker uit.
De afgelopen jaren zijn er redelijk wat Russische atleten tegen de lamp gelopen. Met name in de biatlonsport ging het nog wel eens mis. "Dat is zo'n bond die gedomineerd wordt door de Noren. Bij die bond zitten de Russen niet in hoge posities... En tegenwoordig worden Russische atleten ook gecontroleerd door buitenlandse laboratoria", zegt De Boer over die zaken.
Andere normen en waarden
De ontkennende reacties van de Russen op het WADA-rapport verbazen De Boer niet. "Normen en waarden bij de Russen zijn anders dan bij ons. We oordelen op basis van onze waarden."
"In Rusland behoort omkoping tot de manier van leven. Ik denk dat ze ons in Moskou gewoon een beetje uitlachen. Zo van: zoek het lekker uit. Ze hebben wel een probleem: het lab in Moskou is geschorst. Dat houdt in dat alle controles in het buitenland moeten worden gedaan."